THOÁI HÓA KHỚP LÀ GÌ?

Nguời ta thường bị thoái hóa các khớp vận động và chịu tải lực lớn cho cơ thể như cột sống đoạn cổ, đoạn thắt lưng, khớp gối, khớp háng, các khớp ngón tay, bàn tay…Người bệnh thường đau khớp kéo dài, đau tăng khi vận động khớp và giảm khi nghỉ ngơi (đau có tính chất cơ học). Khi bệnh nặng có thể có tràn dịch khớp, lúc đó sẽ đau liên tục, hạn chế vận động. Thậm chí khi hẹp khe khớp, dính khớp nặng có thể gây tàn tật, lúc này cần có người phục vụ khi đi lại, vệ sinh…Thường thấy tiếng lục khục trong khớp khi cử động, cứng các khớp về sáng sau khi ngủ dậy, phải tập luyện một lúc mới hết cứng. Chụp phim Xquang khớp sẽ thấy các gai xương, hẹp khe khớp do mất dần sụn mặt khớp, nặng hơn thì dính khớp. Thoái hóa cột sống có thể gây hẹp các lỗ ghép gây tê, đau buốt lan ra cổ, mông, xuống cánh tay, xuống đùi, cẳng, bàn chân. Khớp thoái hóa thường to ra, nhưng các cơ cạnh khớp teo nhẽo do ít vận động. Thoái hóa khớp thường do tuổi cao, bị chấn thương khớp, té ngã, làm việc nhiều ở tư thế xấu cho khớp…

Quá trình thăm khám thực tế hiện nay cho thấy, tâm lý nôn nóng muốn khỏi bệnh và nhanh chóng thoát khỏi những phiền phức dai dẳng của bệnh xương khớp, khiến việc điều trị căn bệnh này gặp rất nhiều khó khăn. Không ít bệnh nhân xương khớp mắc phải thói quen: hễ đau là uống thuốc, hết đau thì ngưng thuốc, còn nếu vẫn chưa hết đau thì lại tìm đủ mọi phương pháp để giảm cơn đau. Thậm chí, có những người thiếu kiên nhẫn, bỏ ngang điều trị khiến bệnh tình trở nặng. Một thống kê gần đây đã chỉ ra, hơn 33% người bệnh điều trị tại khoa cơ xương khớp phải nhập viện vì… “tự” làm bác sĩ.

Rất nhiều khuyến cáo về những rủi ro nghiêm trọng khi bệnh nhân xương khớp dễ dàng chọn cách tự điều trị theo sự xuất hiện của cơn đau, uống thuốc giảm đau liều cao, chạy chữa theo tin đồn. Tự điều trị thuốc giảm đau có thể gây tổn thương thận, chảy máu dạ dày do thuốc giảm đau, kháng viêm có các dụng phụ trên thận và hệ tiêu hóa. Đồng thời thuốc giảm đau, kháng viêm sử dụng lâu dài có gây gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Điều trị thoái hóa khớp:

Hiện nay chưa có thuốc điều trị khỏi thoái hóa khớp do vậy điều trị các thoái hóa khớp phải phối hợp nhiều biện pháp như: điều trị triệu chứng đau và viêm (bằng thuốc kháng viêm, giảm đau), điều trị bệnh (các thuốc làm chậm tiến trình của bệnh), các thuốc hỗ trợ, vật lý trị liệu…Trong đó quan trọng nhất vẫn là điều trị căn bản bệnh thoái hóa khớp bằng các thuốc chống thoái hóa khớp, ngăn cản tình trạng tổn thương sụn, xương dưới sụn tiến triển. Các loại thuốc giảm đau chỉ có tác dụng làm dịu cơn đau tức thời (thuốc điều trị triệu chứng) mà không có khả năng tác động vào căn nguyên của bệnh.

Những nghiên cứu chuyên sâu về tổ chức khớp đều cho thấy, sụn và xương dưới sụn được xem là hai tổn thương cơ bản trong các bệnh thoái hóa khớp. Khi lớp sụn khớp bao quanh đầu xương bị hao mòn, xù xì làm các xương tiếp xúc trực tiếp với nhau. Tại phần xương dưới sụn, sự mất cân bằng giữ quá trình tạo xương và hủy xương làm thay đổi cấu trúc và hình dạng của xương dưới sụn. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị dính khớp do lớp mô sụn bị phá hủy,teo cơ, gai xương, biến dạng khớp, thậm chí tàn phế suốt đời.

Thoái hóa khớp là bệnh diễn biến mạn tính nên cần tập luyện và các biện pháp trị liệu vật lý hỗ trợ. Tập luyện cũng phải đúng phương pháp. Khi khớp đang đau không tập luyện, tập theo các bài chuyên biệt cho từng khớp. Khi thoái hóa cột sống người ta còn làm mềm cơ và kéo dãn cột sống bằng những dụng cụ thích hợp.

Nhấn mạnh lại việc tùy tiện sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau là thực trạng đáng lo ngại hiện nay trong việc điều trị Thoái hóa xương khớp. Một khi không được phát hiện sớm và điều trị đúng, hệ  xương khớp ngày càng thoái hóa và bệnh tiến triển càng nặng.

PGS.TS. VŨ ĐÌNH HÙNG

Giám đốc Bệnh viện đa khoa Medic Bình Dương.