BỆNH TEO NÃO Ở NGƯỜI GIÀ: NGUYÊN NHÂN, DẤU HIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ

BỆNH TEO NÃO Ở NGƯỜI GIÀ LÀ GÌ?

Bệnh teo não ở người già là tình trạng não bộ giảm dần thể tích và khối lượng do mất đi các tế bào thần kinh (nơ-ron) một cách bất thường, gây suy giảm hoặc mất kết nối giữa các tế bào não. Tình trạng này ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và khả năng nhận thức, mức độ tác động phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ teo não.

BỆNH TEO NÃO NGƯỜI GIÀ CÓ PHẢI LÀ QUÁ TRÌNH LÃO HÓA TỰ NHIÊN KHÔNG?

Trên thực tế, khi tuổi tác tăng lên, tất cả mọi người đều trải qua quá trình mất dần tế bào não và giảm khối lượng não ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, thuật ngữ "teo não" thường được dùng để chỉ một bệnh lý thần kinh khi não bộ có sự thay đổi bất thường về thể tích và khối lượng, vượt xa quá trình lão hóa tự nhiên. Ở trường hợp này, tổn thương diễn ra nhanh hơn so với lão hóa thông thường.

Trong quá trình lão hóa tự nhiên, tình trạng teo não có thể gia tăng nhanh chóng do sự xuất hiện của các yếu tố nguy cơ như bệnh đái tháo đường, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, cùng với thói quen uống rượu và hút thuốc lá. Một yếu tố nguy cơ quan trọng là chỉ số Hemoglobin glycated (HbA1c), cho biết mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng. Chỉ số HbA1c cao đồng nghĩa với việc có quá nhiều đường trong máu, làm tăng nguy cơ biến chứng đái tháo đường và có thể đẩy nhanh quá trình teo não.

NGUYÊN NHÂN GÂY TEO NÃO NGƯỜI GIÀ

Bệnh teo não ở người già có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác nhau, bao gồm:

1. Lão hóa tự nhiên 

Bệnh thường bắt đầu xuất hiện ở những người từ 55 tuổi trở lên với mức độ khác nhau. Trong quá trình lão hóa, các tế bào thần kinh dần suy yếu, thoái hóa và mất dần khả năng hoạt động.

2. Tổn thương tại não

Những chấn thương nghiêm trọng ở vùng đầu có thể dẫn đến hiện tượng teo não ở người già. Ngoài ra, chứng đột quỵ – khi não bị mất chức năng do gián đoạn đột ngột dòng máu – cũng có thể gây ra tổn thương tương tự.

3. Bệnh lý nền 

Một số bệnh và rối loạn như động kinh, Alzheimer, Parkinson, tăng huyết áp, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (CNS), Huntington, viêm não, HIV/AIDS, đái tháo đường loại 2, tâm thần phân liệt, và bệnh Prion đều có thể dẫn đến teo não.

4. Nguyên nhân khác 

Các yếu tố khác có thể bao gồm di truyền, chế độ dinh dưỡng kém, lối sống không lành mạnh, sử dụng corticoid kéo dài, căng thẳng, thiếu ngủ, và tiếp xúc với bức xạ. Người thường xuyên dùng chất kích thích hoặc rượu có nguy cơ cao hơn phát triển bệnh so với những người không dùng.

DẤU HIỆU TEO NÃO Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Một số dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của bệnh teo não ở người già bao gồm:

1. Giảm sút trí nhớ 

Người bệnh có thể quên nhanh các sự việc vừa xảy ra. Trong những trường hợp nghiêm trọng, họ không thể tự thực hiện các hoạt động hàng ngày như đánh răng, ăn uống...

2. Rối loạn khả năng nhận thức 

Người bệnh gặp khó khăn trong việc xác định thời gian và không thực hiện được các phép tính đơn giản khi rối loạn nhận thức tiến triển.

3. Thay đổi tính tình

Tính cách của người bệnh có thể trở nên khó chịu hơn, họ thường xuyên cáu gắt và thay đổi tâm trạng đột ngột.

4. Lo âu và trầm cảm 

Khoảng 30% người bệnh teo não gặp tình trạng lo âu, trầm cảm, và một số trường hợp xuất hiện triệu chứng này từ giai đoạn sớm. Người bệnh có thể mất dần hứng thú với các hoạt động hàng ngày, lo lắng quá mức về bệnh tật, thậm chí có thể gặp ảo giác hoặc hoang tưởng.

5. Rối loạn ngôn ngữ 

Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc diễn đạt, nói lắp hoặc phát âm không rõ ràng. Khi bệnh tiến triển nặng hơn, họ có thể mất hoàn toàn khả năng ngôn ngữ.

BIẾN CHỨNG BỆNH TEO NÃO Ở NGƯỜI CAO TUỔI CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Nếu không được chữa trị và kiểm soát kịp thời, bệnh teo não ở người cao tuổi có thể gây ra nhiều trở ngại trong cuộc sống và dẫn đến các biến chứng sau:

1. Mất khả năng tự chăm sóc 

Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh gần như không thể tự chăm sóc bản thân và quên cách thực hiện các hoạt động cá nhân hàng ngày.

2. Khó khăn trong ăn uống

Người bệnh thường gặp khó khăn khi ăn uống, dễ bị sặc, làm tăng nguy cơ viêm phổi do dị vật (thức ăn) đi vào đường hô hấp.

3. Biến chứng do nằm nhiều 

Người bệnh thường xuyên phải nằm liệt, dẫn đến các vấn đề như loét do tỳ đè, viêm đường tiết niệu và các bệnh lý liên quan khác.

4. Giảm khả năng vận động và nguy cơ chấn thương

Người bệnh mất khả năng phối hợp vận động và định hướng cơ thể, làm tăng nguy cơ gặp chấn thương, từ mức độ nhẹ đến nặng, có thể đe dọa tính mạng.

CÁCH CHẨN ĐOÁN BỆNH TEO NÃO Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Để chẩn đoán bệnh teo não nói chung hoặc bệnh teo não ở người già, bác sĩ sẽ thu thập thông tin về các triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải, bao gồm thời điểm bắt đầu xuất hiện, tần suất xảy ra và mức độ nghiêm trọng theo thời gian. Đồng thời, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý của người bệnh cũng như gia đình. 

Bên cạnh đó, một số xét nghiệm có thể được thực hiện để đánh giá chức năng não, bao gồm khả năng phối hợp vận động, ngôn ngữ, sự chuyển động của mắt, và khả năng giải quyết vấn đề. 

Hiện tượng teo não ở người già thường có thể được phát hiện qua hình ảnh chụp MRI (cộng hưởng từ), giúp bác sĩ xác định tổn thương tại một số vùng cụ thể của não. Ngoài ra, chụp CT (cắt lớp vi tính) cũng là một phương pháp hỗ trợ phát hiện teo não, tuy nhiên, MRI thường nhạy hơn trong việc phát hiện các tổn thương khu trú.

BỆNH TEO NÃO Ở NGƯỜI CAO TUỔI ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?

Hiện chưa có phương pháp chữa trị duy nhất cho chứng teo não nói chung hay teo não ở người già, vì tình trạng này có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau. Thay vào đó, bác sĩ sẽ điều chỉnh kế hoạch điều trị nhằm kiểm soát các triệu chứng của các bệnh lý tiềm ẩn.

Kế hoạch điều trị thường bao gồm việc kết hợp giữa dùng thuốc, liệu pháp ngôn ngữ, vật lý trị liệu, và trị liệu nghề nghiệp. Trong một số trường hợp đặc biệt, phẫu thuật có thể được chỉ định. Nếu nguyên nhân của teo não là đột quỵ, người bệnh sẽ được điều trị khẩn cấp, bao gồm dùng thuốc làm tan cục máu đông, can thiệp nội mạch, phẫu thuật, và sau đó là các biện pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ.

CÁCH PHÒNG NGỪA BỆNH TEO NÃO Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Mỗi người có thể chủ động phòng ngừa bệnh teo não ở người già ngay từ khi còn trẻ bằng cách áp dụng những biện pháp sau:

1. Thăm khám sức khỏe thần kinh định kỳ 

Duy trì thói quen khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là khi xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ về teo não. Việc thăm khám sớm giúp phát hiện và can thiệp kịp thời.

2. Áp dụng chế độ ăn uống khoa học

Chế độ ăn hằng ngày cần cân bằng các dưỡng chất thiết yếu, đặc biệt là omega-3, giúp duy trì khối lượng và hoạt động của não bộ. Hạn chế thực phẩm đóng hộp, thức ăn nhanh vì chúng có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa và làm suy giảm khả năng tư duy. Tránh tiêu thụ nhiều rượu bia và các chất kích thích để bảo vệ sức khỏe não bộ. 

Bổ sung các dưỡng chất như vitamin C, B12, E, axit folic, và các hoạt chất từ bạch quả (Ginkgo Biloba) và việt quất (Blueberry) có lợi cho tuần hoàn máu não và cải thiện trí nhớ.

3. Xây dựng chế độ sinh hoạt, vận động khoa học

Duy trì thói quen ngủ đủ giấc, ngủ sớm để não bộ được thư giãn và nghỉ ngơi. Thường xuyên luyện tập các trò chơi trí tuệ như cờ vua, cờ tướng để giúp não bộ linh hoạt hơn. 

Tập thể dục đều đặn như chạy bộ, đi bộ, yoga hoặc đạp xe giúp tăng cường lưu thông máu lên não và hỗ trợ sự kết nối giữa các tế bào thần kinh. Lựa chọn bài tập phù hợp với thể lực và độ tuổi của mình.

4. Tránh căng thẳng và thuốc lá 

Tránh hút thuốc lá dưới mọi hình thức, kể cả bị động, để bảo vệ sức khỏe não bộ. Cần hạn chế tối đa căng thẳng trong công việc và cuộc sống, vì căng thẳng thường xuyên làm mệt mỏi và gây suy giảm trí nhớ.

5. Kiểm tra sức khỏe định kỳ 

Thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín để tầm soát sớm các yếu tố nguy cơ có thể gây hại cho sức khỏe não bộ.

Bệnh teo não ở người già có thể làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống và tiềm ẩn nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ do chứng teo não gây ra, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, nhằm hạn chế tiến triển của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng. Để đặt lịch khám, bạn có thể liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.