CÚM A Ở TRẺ EM: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG, BIẾN CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

Cúm A ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cúm A gây ra, thường bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa. Trẻ mắc cúm A thường có các triệu chứng điển hình như sốt cao, mệt mỏi, ho, sổ mũi, đau đầu, hắt hơi, nhức mỏi toàn thân.

Nếu không được thăm khám và điều trị đúng cách, kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm xoang hoặc bội nhiễm vi khuẩn, đặc biệt ở trẻ có sức đề kháng yếu.

CÚM A LÀ BỆNH GÌ?

Cúm A là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm A gây ra. Bệnh thường xuất hiện và lưu hành mạnh vào thời điểm giao mùa, đặc biệt là mùa đông – xuân, với các chủng virus phổ biến như A/H1N1, A/H3N2, A/H5N1 và A/H7N9.

Thông thường, mùa hè không phải là thời điểm bùng phát dịch cúm, do thời tiết khô nóng khiến virus khó phát triển. Tuy nhiên, trong năm nay, ngành y tế ghi nhận số ca mắc cúm A tăng bất thường ngay trong mùa hè, cho thấy khả năng thích nghi và biến đổi của virus ngày càng phức tạp.

Virus cúm A có khả năng tồn tại lâu trong môi trường, cụ thể:

• Trong không khí: sống được nhiều giờ.
• Trên bề mặt vật dụng: tồn tại đến 48 giờ.
• Trong trạng thái đông băng: có thể sống nhiều năm.
• Ở nhiệt độ 4°C: vẫn tồn tại ít nhất 35 ngày.
• Bị tiêu diệt ở 60°C trong vòng 30 phút hoặc khi tiếp xúc với chất tẩy rửa chứa formalin, iodine.

Ngoài ra, trong điều kiện con người sinh sống gần gia cầm (như gà, vịt...), virus cúm A có thể biến đổi kháng nguyên, hình thành chủng cúm mới gây khó khăn trong công tác phòng ngừa và điều trị.

Cúm A có thể gây bệnh ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên trẻ em là nhóm dễ bị nhiễm virus cúm A nhất do nhiều yếu tố liên quan đến môi trường sống và khả năng miễn dịch.

VÌ SAO Ở TRẺ EM DỄ MẮC CÚM A?

Khả năng tự bảo vệ còn hạn chế:

Trẻ nhỏ chưa có ý thức tự bảo vệ bản thân khi tiếp xúc với người mang mầm bệnh hoặc môi trường có virus. Việc không đeo khẩu trang, không rửa tay thường xuyên, hay dễ đưa tay lên miệng, mũi khiến virus cúm dễ dàng xâm nhập.

Môi trường học tập dễ lây nhiễm:

Trẻ thường xuyên tiếp xúc gần nhau tại trường học, nhà trẻ, khu vui chơi — những nơi virus cúm có thể lây lan nhanh qua giọt bắn, ho hoặc hắt hơi.

Hệ miễn dịch còn non yếu:

Trong những năm đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, khiến cơ thể khó chống lại virus cúm A khi tiếp xúc.

Nhóm trẻ có nguy cơ diễn tiến nặng khi nhiễm cúm A

Bên cạnh đó, những trẻ mắc bệnh lý mạn tính như:

• Bệnh hô hấp: hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
• Bệnh tim mạch, thần kinh, thận mạn tính.

Khi những trẻ này bị nhiễm cúm A, bệnh có thể diễn tiến nhanh và nặng hơn, làm tăng nguy cơ biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim hoặc viêm não.

TÁC NHÂN GÂY BỆNH CÚM A Ở TRẺ EM

Cúm A ở trẻ em là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm A gây ra. Virus này có khả năng lây truyền trực tiếp từ người sang người qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường đông đúc, kém thông thoáng như trường học, nhà trẻ, khu vui chơi trong nhà.

Các chủng virus cúm A phổ biến hiện nay bao gồm:

• A/H1N1
• A/H3N2
• A/H5N1
• A/H7N9

Virus cúm A có khả năng lây lan nhanh và gây dịch lớn do đặc điểm:

• Tính cảm thụ cao: dễ dàng xâm nhập cơ thể người chưa có miễn dịch.
• Thời gian ủ bệnh ngắn: chỉ từ 1–3 ngày sau khi tiếp xúc mầm bệnh.
• Khả năng tồn tại lâu trong môi trường: giúp virus phát tán rộng và khó kiểm soát.

CÚM A Ở TRẺ EM LÂY QUA ĐƯỜNG NÀO?

Virus cúm A chủ yếu lây truyền qua không khí thông qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những giọt dịch tiết từ mũi, họng mang virus có thể xâm nhập vào đường hô hấp của người lành khi họ vô tình hít phải.

Ngoài ra, cúm A còn có thể lây gián tiếp khi trẻ:

• Chạm vào đồ vật, đồ chơi, tay nắm cửa có dính virus rồi đưa tay lên miệng, mũi, mắt.
• Ăn uống thực phẩm bị nhiễm virus hoặc dùng chung vật dụng cá nhân với người đang mắc bệnh.
• Do khả năng lây lan mạnh và tốc độ phát tán nhanh, cúm A có thể bùng phát thành dịch trong thời gian ngắn, đặc biệt ở trẻ em có sức đề kháng yếu hoặc chưa được tiêm vắc xin phòng cúm.

TRIỆU CHỨNG CÚM A Ở TRẺ EM

Các triệu chứng ban đầu của cúm A ở trẻ em thường giống với cảm cúm thông thường hoặc các bệnh viêm đường hô hấp do virus khác, khiến cha mẹ dễ nhầm lẫn và chậm trễ trong việc đưa trẻ đi khám.

1. Triệu chứng sớm của cúm A ở trẻ

Khi mới khởi phát, trẻ nhiễm virus cúm A thường có các biểu hiện:

• Sốt cao (có thể khởi đầu từ 38°C trở lên);
• Ho, hắt hơi, sổ mũi;
• Đau họng, đau đầu;
• Đau nhức cơ thể, đặc biệt ở lưng và chân;
• Đau nhức hốc mắt, sợ ánh sáng;
• Mệt mỏi, chán ăn, quấy khóc.

Những dấu hiệu này rất dễ bị nhầm với cảm lạnh thông thường, tuy nhiên cúm A thường gây sốt cao hơn, kéo dài và mệt mỏi nhiều hơn.

2. Dấu hiệu cúm A nặng cần đưa trẻ đi khám ngay

Khi trẻ có những biểu hiện dưới đây, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời:

• Sốt cao liên tục từ 39–40°C, khó hạ sốt;
• Thở nhanh, thở rút lõm ngực, khó thở;
• Mặt xanh xao, da và môi tái nhợt;
• Nôn ói nhiều hoặc liên tục;
• Đau ngực, ho dữ dội;
• Co giật;
• Tiểu ít hoặc không tiểu trong vòng 8 giờ;
• Li bì, bỏ bú, thay đổi tri giác.

BIẾN CHỨNG CÚM A Ở TRẺ EM

Cúm A ở trẻ em là bệnh lý có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Virus cúm A có thể gây tổn thương trực tiếp hoặc gián tiếp đến nhiều cơ quan trong cơ thể, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

1. Hai thể lâm sàng của bệnh cúm A

Cúm A ở người nói chung và ở trẻ em nói riêng có thể chia thành hai thể chính:

Thể cúm thông thường: Các triệu chứng nhẹ, có thể tự khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách.

Thể cúm nặng (khoảng 10% trường hợp): Có thể xuất hiện biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm phổi cấp tính;
• Viêm cơ tim;
• Viêm não;
• Suy hô hấp cấp, thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

2. Cơ chế gây biến chứng của virus cúm A

Virus cúm A không chỉ gây tổn thương trực tiếp mà còn làm suy yếu hàng rào bảo vệ niêm mạc đường hô hấp, tạo điều kiện cho vi khuẩn cơ hội xâm nhập, đặc biệt là phế cầu khuẩn, gây viêm phổi nặng.

Ngoài ra, virus cúm còn có thể tương tác bất lợi với các bệnh lý nền sẵn có ở trẻ. Ví dụ:

Trẻ mắc bệnh tim mạch phải dùng thuốc aspirin thường xuyên có thể gặp hội chứng Reye, gây tổn thương gan và não – một biến chứng hiếm nhưng đặc biệt nguy hiểm.

3. Nhóm trẻ có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng

Những trường hợp cúm A diễn tiến nặng và có nguy cơ tử vong cao thường rơi vào các nhóm trẻ sau:

• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh;
• Trẻ mắc bệnh mạn tính như:
• Bệnh tim mạch,
• Hen phế quản,
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính,
• Suy giảm miễn dịch,
• Béo phì,
• Bệnh lý bẩm sinh.

CÁCH PHÒNG NGỪA CÚM A Ở TRẺ EM

1. Chủng ngừa

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng nhận định cúm là một trong những thách thức lớn của y học hiện đại. Bệnh đã xuất hiện từ rất lâu nhưng đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Hiện tại, biện pháp tích cực và hiệu quả nhất để phòng bệnh chính là tiêm vắc xin phòng cúm.

Việc chủng ngừa được khuyến cáo cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và nên tiêm nhắc lại hằng năm để duy trì khả năng miễn dịch.

Do virus cúm có khả năng đột biến liên tục, các loại vắc xin cúm được cập nhật mỗi năm nhằm giúp phòng ngừa các chủng virus mới, giảm nguy cơ lây lan dịch cúm.

2. Các biện pháp phòng ngừa khác

Song song với việc tiêm chủng, phụ huynh nên kết hợp các biện pháp chăm sóc và phòng bệnh tại nhà:

Giữ khoảng cách với người mắc cúm, cho trẻ đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc trong mùa dịch.

Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.

Giữ không gian sống thông thoáng, vệ sinh bề mặt vật dụng trong gia đình bằng dung dịch tẩy rửa an toàn.

Theo dõi sức khỏe của trẻ hằng ngày, nếu trẻ có biểu hiện sốt, ho, đau họng hoặc mệt mỏi, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn kịp thời. Việc kết hợp chủng ngừa đầy đủ và duy trì thói quen vệ sinh tốt không chỉ giúp bảo vệ trẻ khỏi cúm A mà còn tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp khác. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.