TRẺ BỊ GIỜI LEO: NGUYÊN NHÂN, DẤU HIỆU VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA
Virus Varicella Zoster là nguyên nhân gây ra cả bệnh thủy đậu và bệnh zona (giời leo). Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan mạnh, đặc biệt trong các cộng đồng chưa được tiêm vaccine Varicella, với tỷ lệ nhiễm bệnh lên đến 80% ở trẻ em dưới 10 tuổi. Sau khi trẻ mắc thủy đậu, virus này không biến mất mà có thể tồn tại tiềm ẩn trong cơ thể. Khi gặp điều kiện thuận lợi, nó tái hoạt động, gây nên bệnh zona.
TRẺ BỊ GIỜI LEO LÀ BỆNH GÌ?
Giời leo là một bệnh nhiễm trùng da do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Biểu hiện đặc trưng của bệnh là các mụn nước nhỏ, có hình dạng tròn hoặc bầu dục, lõm ở giữa và thường xuất hiện thành cụm tại bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Bệnh không chỉ gây đau và khó chịu khi mụn nước nổi lên, mà cơn đau còn có thể kéo dài hàng tháng sau khi các mụn nước đã biến mất.
Mặc dù giời leo hiếm gặp ở trẻ nhỏ, nhưng có một số trường hợp trẻ dễ mắc bệnh hơn, chẳng hạn:
- Trẻ từng bị thủy đậu trước 1 tuổi: Do hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, virus có thể tái hoạt động trong cơ thể.
- Trẻ có mẹ nhiễm thủy đậu gần ngày sinh: Nếu mẹ bầu bị thủy đậu trong khoảng 2-21 ngày trước sinh, trẻ có nguy cơ cao mắc thủy đậu sớm và giời leo trong những năm đầu đời.
- Trẻ có hệ miễn dịch yếu: Những trẻ đang mắc bệnh mãn tính hoặc sử dụng liệu pháp làm suy giảm miễn dịch dễ mắc bệnh hơn.
Điều đáng mừng là trẻ đã được tiêm vaccine thủy đậu thường có nguy cơ mắc giời leo thấp hơn. Vaccine không chỉ giúp giảm thiểu khả năng tái phát virus mà còn làm cho các triệu chứng bệnh trở nên nhẹ nhàng hơn nếu trẻ không may mắc phải. Việc tiêm phòng đúng lịch là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho trẻ khỏi những biến chứng không mong muốn của virus Varicella Zoster.
NGUYÊN NHÂN TRẺ BỊ GIỜI LEO
Sau khi trẻ mắc bệnh thủy đậu, virus Varicella Zoster không hoàn toàn biến mất khỏi cơ thể. Thay vào đó, nó “ngủ yên” trong các hạch thần kinh cảm giác gần cột sống. Trải qua thời gian, khi cơ thể suy giảm miễn dịch hoặc gặp điều kiện thuận lợi, virus này có thể tái hoạt động, gây ra bệnh giời leo. Đây là lý do giải thích tại sao một số người từng bị thủy đậu từ nhỏ vẫn có nguy cơ bùng phát bệnh giời leo trong những giai đoạn sau của cuộc đời.
BIỂU HIỆN BỆNH GIỜI LEO Ở TRẺ EM
Triệu chứng ban đầu của bệnh giời leo ở trẻ thường kéo dài từ 1 đến 5 ngày, với cảm giác khó chịu trên một vùng da cụ thể. Trẻ có thể than phiền về cảm giác bỏng rát, châm chích, tê, đau hoặc ngứa ran, đặc biệt rõ rệt hơn vào ban đêm.
Sau giai đoạn này, phát ban bắt đầu xuất hiện, thường tập trung ở vùng thân, mông hoặc đôi khi ở cánh tay, chân, hoặc khuôn mặt. Phát ban chủ yếu xuất hiện ở một bên cơ thể và thường biến mất sau 2 đến 4 tuần.
- Ngoài phát ban, trẻ có thể gặp các triệu chứng kèm theo như:
- Sốt và ớn lạnh: Trẻ có thể bị sốt cao, cảm giác lạnh run.
- Mệt mỏi, chán ăn: Trẻ trở nên uể oải, mất hứng thú với việc ăn uống.
- Da nhạy cảm hơn ở vùng bị tổn thương: Khu vực giời leo thường đau rát hoặc rất nhạy cảm.
- Phát ban đặc trưng: Ban đầu là các mảng đỏ gồ nhẹ, có đường kính vài cm, sau đó hình thành dải hoặc vệt dọc theo đường dây thần kinh.
- Mụn nước: Các mụn nước xuất hiện trên nền da đỏ, dần chuyển màu vàng, khô lại, và có thể để lại sẹo nhỏ.
Đặc biệt, phát ban thường tập trung ở một bên cơ thể theo đường dây thần kinh bị ảnh hưởng, điều này giúp phân biệt giời leo với các bệnh lý khác.
TRẺ BỊ GIỜI LEO CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?
Dù bệnh giời leo ở trẻ em thường không nghiêm trọng và mức độ nhẹ hơn so với người lớn, vẫn có những trường hợp hiếm gặp dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Một số biến chứng đáng chú ý bao gồm:
Đau thần kinh sau zona
Đây là biến chứng phổ biến nhất, xảy ra khi virus gây tổn thương và xơ hóa các đầu mút thần kinh. Trẻ có thể tiếp tục cảm thấy đau kéo dài dù tổn thương da đã lành. Nếu cơn đau vẫn tiếp diễn sau khi phát ban biến mất, phụ huynh cần đưa trẻ đi thăm khám ngay để được điều trị kịp thời.
Zona thần kinh ở mắt
Xuất hiện với các mụn nước ở mắt, mi mắt, trán và mũi. Trẻ có thể cảm thấy đau rát, mỏi mắt hoặc đau nhói, kèm theo giảm thị lực. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây hoại tử kết mạc, giác mạc hoặc thậm chí mù vĩnh viễn.
Zona thần kinh ở tai
Triệu chứng bao gồm các mụn nước ở nắp tai, cửa ống tai kèm theo cảm giác bỏng rát, đau dữ dội. Bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng nghe, lan xuống miệng, họng và lưỡi, gây khó khăn trong việc ăn uống và sinh hoạt.
Zona thần kinh ở miệng
Các mụn nước nhỏ xuất hiện dọc theo viền môi, gây đau rát dữ dội, ảnh hưởng đến việc ăn uống và làm giảm thẩm mỹ.
Nhiễm trùng da
Nếu không chăm sóc đúng cách, các bọng nước có thể bị nhiễm khuẩn, dẫn đến nhiễm trùng da. Trẻ có hệ miễn dịch yếu càng dễ gặp tình trạng này.
Viêm phổi
Trong một số trường hợp hiếm, bệnh giời leo có thể lan rộng, gây viêm phổi.
Vấn đề thần kinh nghiêm trọng
Nếu zona xuất hiện ở vùng mặt, có nguy cơ gây liệt mặt, suy giảm thính giác hoặc mất cân bằng. Nghiêm trọng nhất, bệnh có thể dẫn đến viêm não.
KHI NÀO CẦN LIÊN HỆ BÁC SĨ?
Phụ huynh nên đưa trẻ đi thăm khám ngay nếu nhận thấy các dấu hiệu sau:
- Phát ban lan rộng lên mặt, đặc biệt khu vực gần mắt: Đây có thể là dấu hiệu của zona thần kinh ở mắt, có nguy cơ gây tổn thương thị lực nghiêm trọng nếu không điều trị kịp thời.
- Nhạy cảm với ánh sáng: Trẻ gặp khó khăn khi nhìn vào ánh sáng mạnh, kèm theo dấu hiệu mắt đỏ hoặc mờ, cần được kiểm tra ngay.
- Sốt cao kéo dài: Nếu trẻ có nhiệt độ cơ thể trên 38°C kéo dài hơn 3 ngày hoặc đạt 39°C trở lên, đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang phản ứng mạnh với bệnh.
- Phát ban có tình trạng rỉ mủ: Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng da, cần can thiệp y tế để tránh biến chứng lan rộng.
- Triệu chứng hô hấp bất thường: Trẻ khó thở, ho nhiều hoặc có khạc đàm là dấu hiệu cảnh báo viêm phổi hoặc các vấn đề hô hấp liên quan.
- Đau đầu dữ dội hoặc cứng cổ: Đây có thể là triệu chứng của viêm màng não hoặc tổn thương thần kinh nghiêm trọng.
- Bất thường về thần kinh: Các dấu hiệu như buồn ngủ quá mức, mê man, khó thức dậy, hoặc khó khăn trong việc đi lại cho thấy tình trạng cần được xử lý khẩn cấp.
CÁCH PHÒNG BỆNH GIỜI LEO CHO BÉ
Hiện nay, chưa có vaccine chuyên biệt phòng bệnh giời leo cho trẻ em. Tuy nhiên, việc tiêm vaccine thủy đậu có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh. Phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm phòng theo lịch hẹn và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo trẻ được bảo vệ đầy đủ, đặc biệt nếu trẻ chưa từng mắc thủy đậu.
Các biện pháp phòng ngừa quan trọng:
- Tiêm vaccine thủy đậu đúng lịch
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh
- Thận trọng ngay cả khi trẻ đã tiêm phòng
- Chăm sóc đặc biệt cho trẻ không thể tiêm vaccine
Mặc dù giời leo là tình trạng hiếm gặp ở trẻ em, nhưng phụ huynh không nên chủ quan vì bệnh tiềm ẩn nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Khi nhận thấy những biểu hiện bất thường trên da như phát ban, mụn nước đau rát hoặc các triệu chứng đi kèm như sốt, mệt mỏi, hãy nghĩ đến khả năng trẻ mắc giời leo, đặc biệt nếu trẻ đã từng tiếp xúc gần với người bị thủy đậu. Việc đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ không chỉ giúp chẩn đoán bệnh chính xác mà còn ngăn ngừa các biến chứng hiệu quả. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.
Xem thêm