BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ: TRIỆU CHỨNG, BIẾN CHỨNG VÀ PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

ĐẬU MÙA KHỈ LÀ GÌ?

Đậu mùa khỉ là một căn bệnh hiếm gặp, do một loại virus có liên quan đến virus gây ra bệnh đậu mùa phổ biến. Bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ thường xuất hiện các triệu chứng như phát ban, sốt, đau đầu,...

Theo các tài liệu y khoa, bệnh đậu mùa khỉ lây truyền chủ yếu qua việc tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh (tiếp xúc với chăn ga gối, quần áo, khăn mặt, dịch tiết, hoặc giọt bắn đường hô hấp,...).

Hầu hết những người nhiễm bệnh đậu mùa khỉ đều hồi phục sau vài tuần, với tỷ lệ tử vong không cao. Tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tình trạng bệnh nghiêm trọng và tăng khả năng tử vong bao gồm: tiếp xúc lâu dài với virus, trẻ em, người có hệ miễn dịch suy yếu,...

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

Virus gây bệnh đậu mùa khỉ thuộc chi Orthopoxvirus trong họ virus Poxviridae và được phát hiện lần đầu vào năm 1958. Căn bệnh này có tên gọi là đậu mùa khỉ vì virus gây bệnh được tìm thấy trong hai ổ dịch tương tự như bệnh đậu mùa xảy ra ở khỉ trong phòng thí nghiệm.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, khỉ không được coi là nguồn gốc chính gây bùng phát dịch bệnh này. Theo WHO, loài gặm nhấm có thể là nguồn lây nhiễm lớn nhất, dù vẫn chưa thể xác định chính xác tác nhân chủ yếu.

CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

1. Thời gian ủ bệnh

Nếu một người không may mắc bệnh đậu mùa khỉ, thời gian ủ bệnh và phát hiện triệu chứng thường kéo dài từ 5 đến 21 ngày. Điều này có nghĩa là các triệu chứng đầu tiên của bệnh thường xuất hiện sau khoảng thời gian này. Trong một số trường hợp, thời gian ủ bệnh có thể kéo dài trong khoảng từ 7 đến 14 ngày.

2. Triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ

Các dấu hiệu đầu tiên khi một người mắc bệnh đậu mùa khỉ bao gồm:

• Sốt (thường là triệu chứng đầu tiên)
• Đau đầu dữ dội
• Đau mỏi lưng và các cơ
• Ớn lạnh
• Mệt mỏi uể oải
• Nổi hạch

Sau khi xuất hiện triệu chứng sốt, người bệnh có thể bắt đầu phát ban sau khoảng 1 đến 3 ngày. Các dấu hiệu phát ban có thể xuất hiện ở:

• Trên khắp gương mặt (95% bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ phát ban trên mặt)
• Lòng bàn tay, bàn chân (tỷ lệ phát ban ở lòng bàn tay và bàn chân lên đến khoảng 75%)
• Miệng
• Mắt (bao gồm cả giác mạc và kết mạc)
• Cơ quan sinh dục

Các nốt phát ban ban đầu chỉ là những vết sần nhẹ trên bề mặt da, sau đó phát triển nghiêm trọng hơn, trở thành mụn nước, sưng to, rồi dần chuyển thành mụn mủ. Cuối cùng, các nốt mụn này sẽ khô lại, đóng vảy và xẹp xuống. Thông thường, các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ kéo dài từ 2 đến 4 tuần rồi tự khỏi mà không cần phải thực hiện các biện pháp điều trị đặc biệt.

ĐẬU MÙA KHỈ LÂY QUA ĐƯỜNG NÀO?

Bệnh đậu mùa khỉ có thể lây trực tiếp khi tiếp xúc với máu, chất lỏng cơ thể, giọt bắn đường hô hấp, hoặc các vết thương trên da hay niêm mạc của người bệnh (hoặc động vật mắc bệnh).

Ngoài ra, việc ăn thịt động vật bị nhiễm bệnh, tiếp xúc với các vật dụng của người bệnh như chăn, ga, gối, nệm, khăn mặt, quần áo,… hoặc tiếp xúc với các tổn thương trên da của người bệnh cũng có thể dẫn đến nhiễm bệnh đậu mùa khỉ. Vì vậy, nếu sống chung với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, nguy cơ lây nhiễm thường khá cao.

Căn bệnh này cũng có thể lây từ mẹ sang thai nhi, dẫn đến đậu mùa khỉ bẩm sinh. Trẻ sơ sinh tiếp xúc gần với mẹ trong quá trình sinh nở và sau khi sinh cũng có nguy cơ nhiễm bệnh cao nếu mẹ đang mắc bệnh.

Mặc dù tiếp xúc gần với người bệnh được coi là một yếu tố nguy cơ làm lây lan bệnh đậu mùa khỉ, nhưng các chuyên gia vẫn chưa thể kết luận chắc chắn về việc căn bệnh này có lây truyền qua đường tình dục hay không. Cần thêm các nghiên cứu khác để xác định vấn đề này.

ĐẬU MÙA KHỈ CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Bệnh đậu mùa khỉ có thể dẫn đến các biến chứng sau:

• Nhiễm trùng máu
• Viêm mô não
• Viêm phế quản phổi
• Nhiễm trùng giác mạc, gây mất thị lực
• Các vết thương trên da trở nên nghiêm trọng, khiến da bong ra thành từng mảng lớn

Trước đây, tỷ lệ tử vong do bệnh đậu mùa khỉ dao động khoảng 11% so với số người mắc bệnh, trong đó trẻ em có tỷ lệ tử vong cao hơn. Gần đây, tỷ lệ tử vong đã giảm xuống còn khoảng 3-6%.

Có thể nói, dù bệnh đậu mùa khỉ khó lây lan giữa người với người hơn so với Covid-19 và các triệu chứng của bệnh không quá nghiêm trọng, nhưng đây vẫn là một căn bệnh nguy hiểm. Vì vậy, cần có những biện pháp phòng ngừa phù hợp để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

PHÒNG NGỪA BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

Từ đầu năm 2024 đến nay, đã ghi nhận 67 trường hợp mắc bệnh, trong đó có 2 trường hợp tử vong. Riêng tại khu vực phía Nam, trong 2 năm 2023-2024, đã có 200 trường hợp được ghi nhận, với 8 trường hợp tử vong.

• Tránh tiếp xúc với động vật có nguy cơ nhiễm virus gây bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm động vật bị bệnh, động vật chết ở những khu vực xảy ra bệnh đậu mùa khỉ, và động vật nghi ngờ nhiễm bệnh.
• Thực hiện ăn chín, uống sôi. Chỉ tiêu thụ các loài động vật có nguồn gốc rõ ràng và đã qua kiểm định.
• Tránh tiếp xúc với người có nguy cơ mắc bệnh, và không chạm vào các vật dụng cá nhân của những người có nguy cơ nhiễm bệnh.
• Cách ly người có triệu chứng bệnh hoặc có nguy cơ nhiễm bệnh để ngăn chặn lây lan.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc sử dụng dung dịch vệ sinh tay có chứa cồn, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người khác.
• Tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa. Dù chưa có vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ, việc tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa có thể giảm đến 85% nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ.
• Nâng cao ý thức phòng tránh dịch bệnh bằng cách thường xuyên cập nhật các thông tin liên quan đến bệnh.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị, liên hệ qua số hotline: 0915.045.115 hoặc truy cập website https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.