SÁN CHÓ LÀ GÌ? DẤU HIỆU, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ

SÁN DÂY CHÓ LÀ GÌ?

Sán dây chó, còn gọi là sán chó, sán dải chó, hay sán dây bọ chét, là một loại sán ký sinh phổ biến trên chó và mèo. Đặc biệt, loài này cũng có khả năng lây nhiễm sang con người, nhất là trẻ em.

Sán chó có kích thước dài từ 10-70cm, màu hồng nhạt và gồm khoảng 175 đốt. Các đốt sán ở cổ thường ngắn, nhỏ, trong khi những đốt trưởng thành trở nên vuông và lớn dần theo tuổi, đạt kích thước lên tới 27 x 12mm khi già. Những đốt già này chứa hàng trăm nang trứng, mỗi nang chứa từ 8-15 trứng có phôi sán với 3 đôi móc bên trong.

Phần đầu của sán có hình thoi, kích thước nhỏ chỉ từ 0,25-0,5mm, với 4 đĩa hút hình chén và một vòi mang từ 1-7 hàng răng. Tùy theo độ tuổi, các hàng răng này có thể nhô ra hoặc thụt vào. Hệ sinh sản của sán phát triển mạnh với tử cung dạng mạng lưới và tuyến noãn hoàng ở buồng trứng.

CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA SÁN DÂY CHÓ

Sán dây chó thường ký sinh trong ruột non của các loài chó bị nhiễm bệnh. Khi các đốt già chứa trứng của sán tách rời, chúng thoát ra ngoài qua đường hậu môn hoặc theo phân, sau đó phát tán vào môi trường. Những đốt sán này tiếp tục phóng thích trứng, bám vào lông chó hoặc khu vực xung quanh hậu môn.

Do thói quen liếm cơ thể, vật dụng hàng ngày hoặc tiếp xúc với con người, chó vô tình làm lây lan trứng sán đến nhiều nơi. Khi các loài bọ chét như Ctenocephalides canis, C. felis felis, hoặc C. felis orientis nuốt trứng sán vào ruột, phôi sán sẽ phát triển thành nang ấu trùng có đuôi (cercocyst).

Con người, đặc biệt là trẻ em, có nguy cơ cao nhiễm sán dây chó khi vô tình nuốt phải bọ chét mang ấu trùng hoặc trứng sán trong lúc chơi đùa với chó. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, sán chó sẽ tiếp tục ký sinh và gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Đối với chó, việc nuốt phải bọ chét chứa ấu trùng cũng là nguyên nhân phổ biến tái nhiễm, cho phép sán tiếp tục chu trình ký sinh trong ruột non và bắt đầu một vòng đời mới.

SÁN CHÓ KÝ SINH Ở ĐÂU?

Sán chó ký sinh chủ yếu ở ruột non của vật chủ. Sau khi ấu trùng xâm nhập vào cơ thể, chúng phát triển thành sán trưởng thành trong khoảng 1 tháng. Tuy nhiên, khi xâm nhập vào con người, sán chó không chỉ giới hạn trong đường tiêu hóa mà còn gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan khác.

1. Ảnh hưởng trên da

Sán chó có thể gây ra các triệu chứng ngoài da như mẩn ngứa, nổi mề đay hoặc dị ứng. Những biểu hiện này thường dễ bị nhầm lẫn với các phản ứng dị ứng khác như thực phẩm, hóa chất hoặc lông thú nuôi. Vì vậy, chẩn đoán chính xác bệnh sán chó thường đòi hỏi các xét nghiệm chuyên sâu và phương pháp chẩn đoán hình ảnh.

2. Ảnh hưởng lên não

Khi sán chó tấn công hệ thần kinh, triệu chứng và mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào vị trí tổn thương, số lượng ký sinh trùng và phản ứng miễn dịch của cơ thể. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:

Nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi.

Khó tập trung, suy giảm trí nhớ.

Trường hợp nặng có thể dẫn đến động kinh, liệt nửa người hoặc hôn mê.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH SÁN DÂY CHÓ

Bệnh sán chó chủ yếu lây qua các con đường liên quan đến tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với trứng và ấu trùng sán. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Vuốt ve, ôm ấp chó bị nhiễm sán.
• Tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm trứng hoặc ấu trùng sán.
• Tiếp xúc với đất hoặc khu vực có phân chó nhiễm bệnh.
• Mức độ lây lan và phát triển bệnh phụ thuộc vào thói quen vệ sinh, tần suất tiếp xúc với chó hoặc các môi trường nhiễm bệnh, cũng như việc ăn uống thực phẩm chưa đảm bảo an toàn.

ĐẶC ĐIỂM LÂY TRUYỀN CỦA SÁN CHÓ

Không lây từ người sang người: Vì sán chó là loài ký sinh đặc trưng trên chó, chúng không phát triển thành vòng đời mới khi ở trong cơ thể người.

Không lây qua đường máu hoặc sữa mẹ: Sán chó không thể di chuyển qua máu hoặc sữa mẹ, do đó không gây lây truyền từ mẹ sang con.

Chu trình phát triển: Sán chó phát triển trong ruột của chó, sau đó đốt sán hoặc trứng được thải ra môi trường qua đường hậu môn. Từ môi trường, chúng vô tình xâm nhập vào cơ thể người khi tiếp xúc hoặc tiêu thụ thực phẩm nhiễm bẩn.

AI CÓ NGUY CƠ Bị NHIỄM SÁN CHÓ?

Trẻ em là nhóm dễ bị nhiễm sán chó nhất, do thường chơi đùa dưới đất hoặc cát, nơi chó có thể đã phóng uế. Đặc biệt, hậu môn và lông chó là nơi chứa nhiều trứng sán. Với thói quen liếm hậu môn, lông, khắp thân thể và cả các vật dụng sinh hoạt, chó vô tình phát tán trứng sán khắp nơi. Hành động vuốt ve, ôm ấp chó của con người cũng tạo điều kiện để trứng sán xâm nhập vào cơ thể.

Các con đường lây nhiễm chính

• Thực phẩm bẩn: Ăn các thực phẩm nhiễm trứng sán chó hoặc rau, củ, quả trồng ở đất có phân chó nhưng không được rửa sạch hoặc nấu chín kỹ.
• Thói quen ăn uống: Những người có thói quen ăn thịt chó, mèo hoặc ăn rau sống chưa qua chế biến kỹ càng cũng đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn.
• Tiếp xúc với phân vật nuôi: Người chăn nuôi, buôn bán gia súc, chó, mèo hoặc tiếp xúc với phân heo, cừu và các loài động vật khác cũng thuộc nhóm có nguy cơ cao do môi trường dễ bị ô nhiễm.

BỆNH SÁN DÂY CHÓ CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Bệnh sán dây chó phát triển một cách âm thầm trong cơ thể và không có các dấu hiệu đặc trưng, dẫn đến việc dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Điều này làm bệnh thường bị bỏ qua, không được phát hiện và điều trị kịp thời. Khi sán dây chó ký sinh trong cơ thể, đặc biệt ở trẻ em, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau đầu, mệt mỏi, chán ăn.
• Rối loạn tiêu hóa, đau bụng, tiêu chảy.
• Dị ứng và các dấu hiệu ngoài da.
• Các bệnh mãn tính liên quan đến tiêu hóa như: hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn’s, viêm đại tràng giả loét, bệnh Celiac, viêm tụy, sỏi mật, hoặc bất dung nạp lactose.

BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM NẾU KHÔNG ĐIỀU TRỊ KỊP THỜI

Nếu bệnh không được phát hiện sớm, sán dây chó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như:

• Mệt mỏi kéo dài, suy nhược cơ thể.
• Giảm cân nhanh chóng, thiếu máu.
• Ngứa hậu môn, tiêu chảy mãn tính.
• Trường hợp nặng có thể dẫn đến động kinh hoặc các rối loạn thần kinh khác.

Sán dây chó (hay còn gọi là sán chó, sán dải chó, sán dây bọ chét, sán dây dưa chuột, sán dây hai lỗ) là một loại ký sinh trùng nguy hiểm, khó phát hiện do bệnh thường tiến triển âm thầm. Để bảo vệ sức khỏe, hãy chú trọng vệ sinh cá nhân và giữ gìn môi trường sống sạch sẽ. Đồng thời, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn và có phương pháp điều trị kịp thời. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.