ĐAU THẦN KINH TỌA: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

ĐAU THẦN KINH TỌA LÀ GÌ?

Đau thần kinh tọa là tình trạng xảy ra khi dây thần kinh hông to, hay còn gọi là dây thần kinh tọa, bị tổn thương hoặc kích thích. Cơn đau khởi phát từ vùng mông, cơ mông và có thể lan rộng xuống chân. Đây là dây thần kinh dài nhất và dày nhất trong cơ thể, với đường kính gần bằng ngón tay.

Những rễ thần kinh này kết hợp tạo thành dây thần kinh tọa ở hai bên cơ thể. Từ hông, dây thần kinh tọa chạy qua mông, kéo dài xuống chân và kết thúc dưới đầu gối. Tại đây, bó sợi thần kinh phân nhánh, tiếp tục lan xuống bàn chân và ngón chân.

Đau dây thần kinh tọa thường được mô tả là cơn đau xuất phát từ lưng dưới, lan xuống chân, và thường do các nguyên nhân như chấn thương, kích thích, viêm, hoặc chèn ép dây thần kinh tại vùng lưng dưới.

Đau thần kinh tọa thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng đa dạng, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương dây thần kinh. Cảm giác đau có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào dọc theo đường đi của dây thần kinh, từ lưng dưới, qua hông, mông và/hoặc xuống chân.

NGUYÊN NHÂN PHỔ BIẾN

Đau thần kinh tọa có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bao gồm:

• Thoát vị đĩa đệm: Nguyên nhân phổ biến nhất. Áp lực từ các đốt sống có thể làm phần gel của đĩa đệm tràn ra ngoài, chèn ép dây thần kinh tọa, gây đau.
• Thoái hóa đĩa đệm: Hao mòn tự nhiên của đĩa đệm dẫn đến hẹp ống sống, gây chèn ép rễ thần kinh.
• Trượt đốt sống: Đốt sống không thẳng hàng gây thu hẹp đường dẫn truyền thần kinh.
• Thoái hóa khớp: Gai xương hình thành ở cột sống có thể chèn ép dây thần kinh tọa.
• Chấn thương cột sống: Tổn thương trực tiếp ở lưng dưới hoặc dây thần kinh tọa.
• Các khối u: Hình thành trong ống sống thắt lưng, chèn ép dây thần kinh.
• Hội chứng cơ hình lê: Cơ hình lê co thắt hoặc căng thẳng gây áp lực lên dây thần kinh tọa.
• Hội chứng chùm đuôi ngựa: Tình trạng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến bó dây thần kinh ở cuối tủy sống, gây đau, tê và mất kiểm soát chức năng ruột, bàng quang.

CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đau thần kinh tọa bao gồm:

• Chấn thương: Tổn thương ở lưng dưới hoặc cột sống.
• Lão hóa: Quá trình lão hóa gây hao mòn xương, đĩa đệm, và dây chằng.
• Thừa cân: Tăng áp lực lên cột sống, dẫn đến căng cơ và tổn thương dây thần kinh.
• Công việc hoặc hoạt động nặng: Thường xuyên nâng vật nặng hoặc ngồi lâu dễ gây tổn thương lưng.
• Sai tư thế khi tập luyện: Các môn thể thao, đặc biệt là nâng tạ, dễ làm tổn thương dây thần kinh tọa nếu thực hiện sai tư thế.
• Tiểu đường: Gây tổn thương thần kinh, bao gồm dây thần kinh tọa.
• Viêm xương khớp: Làm tổn thương cột sống và dây thần kinh.
• Lối sống lười vận động: Làm giảm sự linh hoạt, dẫn đến đau dây thần kinh tọa.
• Hút thuốc: Nicotin trong thuốc lá làm yếu xương, đẩy nhanh quá trình thoái hóa đĩa đệm.

TRIỆU CHỨNG ĐAU DÂY THẦN KINH TỌA

Triệu chứng đau thần kinh tọa có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, một số dấu hiệu phổ biến nhất bao gồm:

• Đau nhói vùng lưng dưới: Thường bắt đầu từ lưng dưới và lan xuống hông, mông hoặc chân.
• Cơn đau tăng khi ngồi: Đau ở chân trở nên trầm trọng hơn khi ngồi lâu.
• Đau hông: Khu vực hông có cảm giác đau nhức, khó chịu.
• Cảm giác nóng rát hoặc ngứa ran ở chân: Thường xảy ra dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa.
• Yếu, tê hoặc khó di chuyển chân hoặc bàn chân: Cảm giác mất sức, khó kiểm soát vận động.
• Khó đứng dậy: Cơn đau có thể cản trở khả năng đứng lên từ tư thế ngồi hoặc nằm.
• Cơn đau nặng hơn khi vận động: Đau tăng lên khi ngồi, đứng lâu, vặn mình hoặc chuyển động đột ngột như ho hay hắt hơi.
• Đau ở một hoặc cả hai chân: Đau lan xuống một bên chân hoặc cả hai bên tùy thuộc vào mức độ chèn ép thần kinh.

KHI NÀO CẦN ĐẾN KHÁM BÁC SĨ?

Dưới đây là một số triệu chứng nghiêm trọng mà người bệnh cần nhanh chóng thăm khám để tránh biến chứng đau thần kinh tọa trầm trọng:

• Đau chân dữ dội kéo dài: Nếu cơn đau ở chân trở nên dữ dội và kéo dài hơn vài giờ mà không thuyên giảm, hãy tìm gặp bác sĩ ngay.
• Tê hoặc yếu cơ ở một bên chân: Đây có thể là dấu hiệu của tổn thương nghiêm trọng đến dây thần kinh tọa.
• Mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang: Triệu chứng này có thể liên quan đến hội chứng chùm đuôi ngựa - tình trạng nguy hiểm ảnh hưởng đến các bó dây thần kinh ở phần cuối của tủy sống.
• Đau đột ngột và dữ dội: Đặc biệt khi cơn đau xuất hiện sau tai nạn giao thông hoặc các chấn thương khác.

CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA ĐAU THẦN KINH TỌA

Mặc dù một số nguyên nhân đau thần kinh tọa như thoái hóa đĩa đệm, đau thần kinh tọa do mang thai hoặc tai nạn là không thể ngăn ngừa, nhưng việc thực hiện những giải pháp phòng ngừa dưới đây có thể giúp bảo vệ lưng và giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Duy trì tư thế đúng: Thực hiện tư thế đúng khi ngồi, đứng, nâng đồ vật và khi ngủ sẽ giúp giảm áp lực lên lưng dưới, giảm thiểu nguy cơ đau thần kinh tọa.
• Không hút thuốc: Nicotin trong thuốc lá làm giảm lượng máu cung cấp cho xương, gây suy yếu và căng thẳng cho cột sống và đĩa đệm, tăng nguy cơ đau lưng.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân và chế độ ăn thiếu chất có thể gây viêm và làm tăng đau cơ thể. Duy trì cân nặng lý tưởng giúp giảm căng thẳng cho cột sống, giảm nguy cơ mắc đau thần kinh tọa.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục đều đặn giúp giữ cho các khớp và cột sống linh hoạt, đồng thời tăng cường sức mạnh cơ vùng bụng và lưng dưới.
• Chọn các hoạt động thể chất ít gây tổn thương lưng: Các môn thể thao như bơi lội, đi bộ, yoga hoặc thái cực quyền giúp giảm áp lực lên cột sống và giảm đau thần kinh tọa.
• Tránh chấn thương: Mang giày vừa vặn, giữ cầu thang và lối đi luôn khô ráo để tránh té ngã và gây chấn thương cột sống.

Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung một số thực phẩm tốt cho tình trạng đau thần kinh tọa, như các thực phẩm giàu omega-3, vitamin B12 và magiê, để giúp giảm các triệu chứng đau và tăng cường sức khỏe hệ thần kinh. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.