TĂNG HUYẾT ÁP: DẤU HIỆU NHẬN BIẾT, BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM VÀ CÁCH KIỂM SOÁT

HUYẾT ÁP LÀ GÌ?

Huyết áp là lực tác động của máu lên thành động mạch, được đo bằng đơn vị mmHg. Kết quả huyết áp được xác định thông qua hai chỉ số:

• Huyết áp tâm thu: Là chỉ số trên, biểu thị áp lực máu khi tim co bóp.
• Huyết áp tâm trương: Là chỉ số dưới, biểu thị áp lực máu khi tim trong trạng thái thư giãn.

TĂNG HUYẾT ÁP LÀ GÌ?

Tăng huyết áp, hay cao huyết áp, là một bệnh lý mạn tính được chẩn đoán khi huyết áp đo tại phòng khám đạt từ 140/90 mmHg trở lên, theo khuyến cáo của Hội Tim mạch học Quốc gia về chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp. Tiền tăng huyết áp được xác định khi chỉ số huyết áp nằm trong khoảng 120-139/80-89 mmHg, trong khi huyết áp bình thường được duy trì ở mức dưới 120/80 mmHg.

NGUYÊN NHÂN CỦA GÂY TĂNG HUYẾT ÁP LÀ GÌ?

Tăng huyết áp là bệnh phổ biến ở người lớn tuổi, thường chia thành hai loại chính: tăng huyết áp nguyên phát (vô căn) và tăng huyết áp thứ phát.

1. Tăng huyết áp nguyên phát (vô căn)

Chiếm khoảng 90% các trường hợp, không xác định được nguyên nhân cụ thể.

Bệnh thường có tính di truyền, nhiều người trong gia đình dễ mắc, đặc biệt ở độ tuổi cao hoặc khi có bệnh lý đi kèm như đái tháo đường.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Thói quen ăn mặn (tiêu thụ nhiều muối).
• Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều.
• Thừa cân, béo phì.
• Ít vận động thể lực.
• Căng thẳng, áp lực cuộc sống kéo dài.

2. Tăng huyết áp thứ phát

Chiếm khoảng 10% trường hợp, có nguyên nhân rõ ràng và có thể điều trị khỏi nếu xử lý đúng nguyên nhân.

Các nguyên nhân thường gặp:

Bệnh thận: Là nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm viêm cầu thận, hội chứng thận hư, suy thận mãn, hẹp động mạch thận...

Bệnh lý tuyến thượng thận: Tuyến thượng thận tiết hormone điều hòa muối – nước và huyết áp. Khi có khối u tiết hormone bất thường, huyết áp tăng cao. Điều trị bằng cách cắt bỏ khối u có thể giúp ổn định huyết áp.

Bệnh lý nội tiết: Như cường giáp, suy giáp, bệnh Cushing…

Tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc như corticoides, thuốc kháng viêm, giảm đau, hormone thay thế hoặc thuốc tránh thai… có thể làm tăng huyết áp.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Tình trạng này cũng liên quan đến tăng huyết áp.

Bệnh tim bẩm sinh: Ở trẻ em hoặc người trẻ tuổi, tăng huyết áp có thể do hẹp eo động mạch chủ. Điều trị bằng phẫu thuật hoặc nong đặt stent sẽ giúp cải thiện huyết áp.

TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP KHI BỊ CAO HUYẾT ÁP

Các biểu hiện thường gặp của người bệnh tăng huyết áp:

• Nhức đầu: Đặc biệt ở vùng đỉnh đầu hoặc thái dương.
• Nặng đầu: Cảm giác đầu như bị đè nặng, khó tập trung.
• Mỏi gáy: Thường xuyên cảm thấy căng cứng hoặc đau vùng cổ gáy.
• Chóng mặt: Cảm giác mất thăng bằng, nhất là khi thay đổi tư thế đột ngột.
• Nóng phừng mặt: Cảm giác bốc hỏa, mặt đỏ.

Các triệu chứng này thường diễn ra âm thầm và không đặc hiệu, do đó người bệnh dễ bỏ qua hoặc không nhận ra mình đang mắc bệnh tăng huyết áp.

Mặc dù tăng huyết áp thường có các triệu chứng điển hình, khoảng 1/3 trường hợp người bệnh không có dấu hiệu gì rõ rệt. Bệnh chỉ được phát hiện tình cờ khi đo huyết áp, khám sức khỏe định kỳ, hoặc khi đã xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, hay suy thận mạn giai đoạn cuối.

Vì lý do này, các chuyên gia khuyến cáo rằng người từ 50 tuổi trở lên nên khám tổng quát và kiểm tra huyết áp định kỳ, vì huyết áp có xu hướng tăng dần theo tuổi tác.

Tăng huyết áp cấp cứu: Đây là tình trạng nguy hiểm, xảy ra khi huyết áp đạt mức ≥ 180/120 mmHg kèm theo các dấu hiệu:

• Co giật.
• Lừ đừ, mất tỉnh táo.
• Nhìn mờ.
• Nôn ói.
• Hôn mê.
• Khó thở.
• Đau tức ngực dữ dội.

Trong trường hợp này, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện ngay để được cấp cứu và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ đe dọa tính mạng.

TĂNG HUYẾT ÁP NGUY HIỂM NHƯ THẾ NÀO?

Bệnh tăng huyết áp, nếu không được kiểm soát tốt, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể:

1. Biến chứng ở tim

• Nhồi máu cơ tim.
• Suy tim và suy tim mất bù.
• Rung nhĩ và các rối loạn nhịp tim khác.

2. Biến chứng ở não

• Nhồi máu não (đột quỵ do thiếu máu cục bộ).
• Xuất huyết não.
• Suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ sa sút trí tuệ.

3. Biến chứng ở thận

• Suy thận ở nhiều mức độ, nặng nhất là suy thận mạn giai đoạn cuối.
• Điều trị thay thế thận: phải chạy thận định kỳ hoặc ghép thận.

4. Biến chứng ở mắt

• Biến đổi mạch máu đáy mắt do huyết áp cao.
• Có thể dẫn đến xuất huyết, phù nề võng mạc.
• Trường hợp nặng: mù lòa.

5. Bệnh động mạch ngoại biên ở hai chân

• Xơ vữa mạch máu gây hẹp hoặc tắc nghẽn các mạch máu nhỏ ở chân.
• Đau chân khi đi lại, nặng hơn là loét, hoại tử, có thể dẫn đến cắt chi và tàn phế.

6. Rối loạn cương dương

Thường gặp, đặc biệt ở nam giới có kèm bệnh lý đái tháo đường hoặc thói quen hút thuốc lá.

LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG NGỪA BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP?

Để ngăn ngừa tăng huyết áp và bảo vệ sức khỏe lâu dài, mọi người cần áp dụng lối sống khoa học từ sớm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng việc duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn, và thực hiện chế độ ăn phù hợp có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp.

1. Chế độ ăn uống lành mạnh

Ưu tiên thực phẩm tốt cho huyết áp:

• Ít chất béo, giàu trái cây, rau củ, hạt, và các sản phẩm từ sữa ít béo.
• Ăn cá và thịt gia cầm bỏ da.
• Hạn chế thực phẩm không lành mạnh:
• Giảm lượng muối tiêu thụ.
• Tránh thịt mỡ, thức ăn đóng hộp, thức ăn nhanh.

2. Tập thể dục và vận động thể lực

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày trong hầu hết các ngày trong tuần.
• Tăng cường các hoạt động thể lực và tham gia thể thao.
• Lợi ích: giảm huyết áp, kiểm soát cân nặng, giảm stress.

3. Kiểm soát cân nặng

• Giảm cân nếu dư cân hoặc béo phì.
• Duy trì cân nặng lý tưởng giúp giảm áp lực lên hệ tim mạch.

4. Hạn chế các thói quen có hại

• Hạn chế uống rượu bia.
• Tuyệt đối không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc.

5. Cân bằng cuộc sống

• Tránh căng thẳng và duy trì trạng thái tinh thần thoải mái.
• Tìm cách thư giãn, như thiền, yoga, hoặc các hoạt động yêu thích.

6. Khám sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe và đo huyết áp định kỳ để phát hiện sớm những nguy cơ tiềm ẩn.

Thực hiện các biện pháp trên không chỉ giúp phòng ngừa tăng huyết áp mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ. Tăng huyết áp, hay còn gọi là cao huyết áp, đang trở thành một vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến và đáng lo ngại. Vì vậy, việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là rất cần thiết để giảm thiểu nguy cơ xảy ra các biến chứng nghiêm trọng, bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.