TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG, ĐIỀU TRỊ VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM LÀ GÌ?

Màng phổi là lớp màng mỏng bao bọc phổi và thành ngực, giữa hai lớp màng này có một lượng dịch rất nhỏ giúp phổi di chuyển trơn tru khi hô hấp. Khi lượng dịch này tăng lên bất thường, tình trạng tràn dịch màng phổi xảy ra, gây cản trở hô hấp và đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.

Tràn dịch màng phổi ở trẻ em thường nguy hiểm hơn so với người lớn vì:

• Hệ miễn dịch còn non yếu, không đủ sức chống chọi với vi khuẩn, virus.
• Hệ hô hấp chưa phát triển hoàn thiện, dễ dẫn đến suy hô hấp khi bị tràn dịch.
• Trẻ chưa biết nói hoặc chưa thể mô tả triệu chứng khiến phát hiện bệnh trễ.

NGUYÊN NHÂN TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM

Tràn dịch màng phổi ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Nhiễm trùng

• Viêm phổi, viêm màng phổi do vi khuẩn (phế cầu, tụ cầu, liên cầu, E.coli, Klebsiella pneumoniae…).
• Nhiễm virus, vi trùng từ các cơ quan lân cận như màng tim, trung thất, gan, dẫn đến lan rộng sang màng phổi.

Bệnh lý toàn thân

• Suy tim: Dịch ứ đọng trong tĩnh mạch, thoát ra khoang màng phổi.
• Xơ gan, suy thận, tăng ure huyết: Làm dịch thoát ra khoang màng phổi.
• Bệnh tự miễn, sarcoidosis: Gây viêm màng phổi và tràn dịch.

Nguyên nhân khác

• Ung thư phổi, ung thư màng phổi hoặc ung thư phế quản di căn.
• Tổn thương cơ học như chấn thương lồng ngực.

Lưu ý: Nhiễm khuẩn là nguyên nhân thường gặp nhất ở trẻ em.

TRIỆU CHỨNG TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM

Triệu chứng của bệnh ở trẻ em phụ thuộc vào mức độ dịch tràn, nguyên nhân gây bệnh và thể trạng của trẻ. Cha mẹ có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:

• Khó thở: Trẻ thở nhanh, nông, có thể co kéo cơ hô hấp phụ. Trẻ khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, không vận động mạnh.
• Đau tức ngực: Cơn đau tăng khi hít sâu hoặc nói to. Một số trẻ chỉ thở nông vì hít sâu gây đau nhiều.
• Ho khan: Ho xuất hiện khi thay đổi tư thế nằm hoặc khi dịch tràn nhiều, kích thích màng phổi.
• Sốt cao: Nhiều trẻ sốt từ 38 - 40 độ C, kèm theo rét run. Sốt cao thường gợi ý nguyên nhân nhiễm khuẩn.
• Dấu hiệu trên X-quang: Phổi mờ đậm không đều, dịch dồn xuống đáy phổi, đẩy tim sang bên đối diện.

Dấu hiệu ở trẻ sơ sinh

• Bỏ bú, quấy khóc dữ dội, không dỗ nín được.
• Mệt lả, tím tái, thở rút lõm lồng ngực.

TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM KHÁC GÌ SO VỚI NGƯỜI LỚN?

Tràn dịch màng phổi ở trẻ em nguy hiểm hơn người lớn do:

• Hệ miễn dịch non yếu: Dễ bị nhiễm khuẩn nặng, biến chứng nhanh.
• Khó mô tả triệu chứng: Trẻ nhỏ chưa biết nói, khó phát hiện sớm.
• Dễ dẫn đến suy hô hấp: Hệ hô hấp chưa phát triển đầy đủ.
• Khó hợp tác điều trị: Trẻ không thể tập thở, tập vật lý trị liệu như người lớn.
• Phục hồi chậm: Thời gian điều trị và hồi phục thường kéo dài hơn.

PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM

• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ nghe phổi thấy mất tiếng thở ở vùng tràn dịch, gõ đục.
• X-quang ngực: Phát hiện mức dịch, vị trí và lượng dịch trong khoang màng phổi.
• Siêu âm màng phổi: Xác định chính xác lượng dịch, hướng dẫn chọc hút dịch.
• Xét nghiệm dịch màng phổi: Tìm vi khuẩn, tế bào ác tính, phân loại dịch thấm hay dịch tiết.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá tình trạng nhiễm trùng, viêm, chức năng gan thận.

CÁCH ĐIỀU TRỊ TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM

Việc điều trị tràn dịch màng phổi ở trẻ em cần được thực hiện tại bệnh viện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa hô hấp hoặc nhi khoa.

Biện pháp điều trị chính

• Thở oxy 100%: Giúp cải thiện hô hấp cho trẻ.
• Chọc hút dịch màng phổi: Giảm áp lực lên phổi, cải thiện khả năng thở.
• Dẫn lưu màng phổi: Đặt ống dẫn lưu khi lượng dịch nhiều hoặc dịch tái xuất hiện nhanh.
• Kháng sinh: Được chỉ định khi nguyên nhân do vi khuẩn.
• Điều trị nguyên nhân nền: Suy tim, xơ gan, bệnh tự miễn…
• Phẫu thuật, hóa trị, xạ trị: Trong trường hợp do ung thư.

Hỗ trợ

• Vật lý trị liệu hô hấp kéo dài ít nhất 3 tháng.
• Chăm sóc dinh dưỡng đầy đủ.
• Theo dõi sát sau xuất viện để ngừa tái phát và biến chứng.

BIẾN CHỨNG CÓ THỂ GẶP

Tràn dịch màng phổi ở trẻ nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến:

• Suy hô hấp nặng, đe dọa tính mạng.
• Nhiễm trùng lan rộng (viêm màng ngoài tim, nhiễm trùng huyết).
• Dày dính màng phổi, hạn chế chức năng hô hấp lâu dài.
• Tái phát tràn dịch nhiều lần.

PHÒNG NGỪA TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở TRẺ EM

Để hạn chế nguy cơ tràn dịch màng phổi, cha mẹ nên:

• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu vitamin, khoáng chất.
• Cho trẻ tiêm phòng đầy đủ: Đặc biệt là vắc xin phòng viêm phổi, ho gà, sởi...
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ, hạn chế tiếp xúc với nguồn lây bệnh.
• Điều trị triệt để các bệnh hô hấp: Viêm phế quản, viêm họng, cảm cúm.
• Theo dõi sức khỏe trẻ thường xuyên, đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu bất thường.
• Tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn - các yếu tố nguy cơ gây bệnh hô hấp.

CHĂM SÓC TẠI NHÀ SAU ĐIỀU TRỊ

• Cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động quá sức trong giai đoạn hồi phục.
• Tuân thủ uống thuốc đúng chỉ định của bác sĩ.
• Dinh dưỡng đầy đủ, giàu đạm, vitamin A, C, D để tăng cường sức khỏe.
• Tái khám đúng hẹn để kiểm tra tình trạng phổi, màng phổi.
• Tập thở sâu nhẹ nhàng, tăng cường hô hấp theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tràn dịch màng phổi ở trẻ em là bệnh lý hô hấp nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc trang bị kiến thức về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong bảo vệ sức khỏe hô hấp cho con.

Khi thấy trẻ có dấu hiệu khó thở, ho khan, sốt cao hoặc đau tức ngực, hãy nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Đừng chủ quan với những triệu chứng hô hấp dù là nhỏ nhất, bởi phát hiện sớm chính là chìa khóa bảo vệ tính mạng và sức khỏe lâu dài cho trẻ. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.