SUY TỤY LÀ GÌ? NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

Ngày đăng: 27/08/2024

2654 Lượt xem

0 Đánh giá

Suy tụy có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em, thường do viêm tụy mạn tính, xơ nang và một số nguyên nhân khác. Đa số các trường hợp mắc bệnh đều cần điều trị bằng liệu pháp thay thế enzyme tuyến tụy (PERT) kết hợp với việc điều chỉnh chế độ ăn uống để kiểm soát các triệu chứng.

SUY TỤY LÀ GÌ?

Suy tụy, hay suy tụy ngoại tiết, là tình trạng giảm hoạt động của enzyme tuyến tụy (đặc biệt là lipase tuyến tụy) trong lòng ruột dưới mức cần thiết, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tiêu hóa. Nguyên nhân có thể do tuyến tụy không kích thích bài tiết, tế bào tuyến tụy không tiết đủ enzyme hỗ trợ tiêu hóa, hoặc tắc nghẽn dòng chảy của dịch tụy trong ống tụy.

Tuyến tụy là một tuyến mềm, có cấu trúc thùy, nằm phía sau phúc mạc, gần thành sau của bụng, thực hiện cả chức năng nội tiết và ngoại tiết. Tuyến này đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa, hấp thu và chuyển hóa carbohydrate, chất béo, cùng protein.

NGUYÊN NHÂN GÂY SUY TUYẾN TỤY

Suy tụy ngoại tiết chủ yếu xuất phát từ hai nguyên nhân chính: viêm tụy mạn tính ở người lớn và xơ nang ở trẻ em. Đôi khi, tình trạng này có thể là hậu quả của viêm tụy cấp, khối u tụy, đái tháo đường, bệnh celiac, viêm ruột, phẫu thuật giảm cân, HIV/AIDS, hoặc do các yếu tố di truyền và bẩm sinh. Cụ thể, các nguyên nhân được phân loại như sau:

Các nguyên nhân liên quan đến chuyển hóa độc hại bao gồm: thói quen uống rượu, hút thuốc lá, tăng canxi máu, tăng lipid máu, và suy thận mạn tính.

Nguyên nhân vô căn, chiếm khoảng 25%, có thể liên quan đến yếu tố di truyền.
Nguyên nhân di truyền bao gồm các đột biến CFTR, đột biến SPINK1, và viêm tụy di truyền.
Các nguyên nhân tự miễn dịch liên quan đến viêm tụy bao gồm hội chứng Sjogren, xơ gan mật nguyên phát, và bệnh viêm ruột.
Viêm tụy cấp tái phát và viêm tụy cấp nặng thường xảy ra sau hoại tử tụy, bệnh mạch máu, và xạ trị.

Các nguyên nhân tắc nghẽn có thể do dị tật bẩm sinh ống tụy (ống lớn hoặc nhỏ), rối loạn chức năng cơ vòng Oddi, tắc nghẽn ống tụy do khối u, và xơ hóa ống tụy sau chấn thương.

Tuyến tụy là một trong những cơ quan chính bị ảnh hưởng bởi bệnh xơ nang, với 85% bệnh nhân xơ nang mắc suy tụy ngay sau khi sinh. Suy tụy cũng có thể xuất hiện ở một số ít trường hợp bị bệnh celiac, nhưng thường khỏi sau khi kiểm soát chế độ ăn kiêng. Ngoài ra, suy tụy có thể là biến chứng của viêm ruột hoặc do tác dụng phụ của thuốc điều trị.

TRIỆU CHỨNG SUY TỤY

Những người bị suy tụy đặc biệt gặp khó khăn trong việc hấp thụ chất béo từ thực phẩm, dẫn đến các triệu chứng rối loạn tiêu hóa khó chịu như:

Đau bụng
Đầy hơi
Chướng bụng
Táo bón
Tiêu chảy
Phân có lẫn chất béo: phân nhạt màu, nhờn, có mùi hôi
Giảm cân không rõ nguyên nhân hoặc chậm phát triển cơ thể (ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ)

SUY TUYẾN TỤY CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Suy tụy có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Người bị suy tụy ngoại tiết không thể hấp thụ đủ chất béo, protein, và carbohydrate từ thực phẩm, dẫn đến tình trạng kém hấp thu. Cơ thể cần những dưỡng chất này để tạo ra năng lượng và duy trì chức năng của các cơ quan. Khi kém hấp thu xảy ra, nguy cơ suy dinh dưỡng tăng cao, với các dấu hiệu điển hình như:

Da khô, móng giòn, rụng tóc
Trầm cảm
Phù (sưng mô)
Mệt mỏi hoặc chóng mặt
Luôn cảm thấy lạnh
Dễ cáu gắt
Suy giảm trí nhớ, mất tập trung
Mất cơ

Về lâu dài, suy tụy có thể dẫn đến loãng xương, thiếu máu, và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA SUY TUYẾN TỤY

Để phòng ngừa mắc bệnh suy tụy, mỗi người cần chủ động thực hiện các biện pháp sau:

Tránh hút thuốc và uống rượu vì các chất độc hại trong chúng có thể gây tổn thương tuyến tụy, tăng nguy cơ viêm tụy và suy tụy.
Theo dõi các triệu chứng bất thường trong cơ thể để khám và điều trị kịp thời.
Thực hiện khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện và điều trị các bệnh liên quan đến tuyến tụy.

KHI NÀO THÌ GẶP BÁC SĨ?

Người bệnh nên đi khám bác sĩ ngay khi nhận thấy các triệu chứng bất thường sau đây: