THOÁI HÓA KHỚP GỐI Ở NGƯỜI CAO TUỔI:DẤU HIỆU, NGUYÊN NHÂN, BIẾN CHỨNG VÀ CÁCH CHĂM SÓC

THOÁI HÓA KHỚP GỐI LÀ GÌ?

Thoái hóa khớp gối, hay còn gọi là thoái hóa sụn khớp gối, là một hiện tượng phổ biến khi lớp đệm tự nhiên giữa các khớp, tức là sụn, bị mài mòn theo thời gian. Khi sụn bị tổn thương, các xương trong khớp sẽ cọ xát trực tiếp với nhau, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu. Tình trạng này có thể dẫn đến đau đớn, sưng tấy, cứng khớp, và giảm khả năng di chuyển của người bệnh. Đặc biệt, trong một số trường hợp, thoái hóa khớp gối còn có thể khiến các gai xương hình thành xung quanh vùng đầu gối, làm tăng thêm sự khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết và điều trị sớm tình trạng này là rất quan trọng để cải thiện chức năng khớp và giảm thiểu những tác động tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày.

NGUYÊN NHÂN GÂY THOÁI HÓA KHỚP GỐI

Nguyên nhân phổ biến nhất của thoái hóa sụn khớp gối là do tuổi tác. Khi lớn tuổi, khả năng tự chữa lành của sụn giảm dần, khiến hầu hết mọi người đều có nguy cơ bị thoái hóa khớp. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể khiến khớp bị thoái hóa sớm hơn:

1. Cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì làm tăng áp lực lên tất cả các khớp, đặc biệt là khớp gối. Nghiên cứu cho thấy mỗi khi bạn tăng 0,45 kg cân nặng, trọng lượng trên đầu gối có thể tăng từ 1,35 đến 1,8 kg.

2. Di truyền: Yếu tố di truyền, bao gồm các đột biến di truyền và hình dạng bất thường của xương quanh khớp gối, có thể khiến một người dễ bị viêm xương khớp ở đầu gối dù tuổi còn trẻ.

3. Giới tính: Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp gối hơn nam giới.

4. Chấn thương vùng gối lặp đi lặp lại: Những người thường xuyên thực hiện các động tác gây áp lực cho khớp, như quỳ, ngồi xổm hoặc nâng vật nặng (25 kg trở lên), có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp.

5. Vận động viên thể thao: Những người tham gia các môn thể thao như bóng đá, quần vợt, hoặc điền kinh, những môn đòi hỏi vận động nhiều khớp gối, có nguy cơ cao bị suy yếu khớp gối. Nguy cơ này càng cao hơn nếu họ gặp chấn thương trong quá trình tập luyện.

6. Một số bệnh cơ xương khớp khác: Những người bị viêm khớp dạng thấp – loại viêm khớp phổ biến thứ hai – cũng có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp. Ngoài ra, các bệnh nhân bị một số rối loạn chuyển hóa, như thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng, cũng dễ mắc bệnh thoái hóa khớp.

TRIỆU CHỨNG THOÁI HÓA KHỚP GỐI

Thoái hóa khớp gối thường tiến triển qua 4 giai đoạn, mỗi giai đoạn có những triệu chứng và dấu hiệu riêng biệt:

Giai đoạn 1

Trong giai đoạn đầu tiên, sụn khớp gối bị thoái hóa nhưng không có biểu hiện rõ ràng. Người bệnh thường không cảm thấy đau hoặc khó chịu, do sự mài mòn giữa các thành phần của khớp là không đáng kể.

Giai đoạn 2

Giai đoạn này được coi là nhẹ. Khi chụp X-quang khớp gối, không gian giữa các xương chưa bị thu hẹp, và các xương vẫn không cọ xát với nhau. Chất lỏng hoạt dịch duy trì đủ để khớp vận động bình thường. Tuy nhiên, người bệnh có thể bắt đầu gặp các triệu chứng đầu tiên như đau sau một ngày dài đi bộ hoặc chạy, cứng khớp nhiều hơn khi không cử động trong vài giờ, hoặc đau khi quỳ/cúi.

Giai đoạn 3

Giai đoạn 3 được phân loại là “thoái hóa khớp mức độ trung bình.” Sụn giữa các xương có dấu hiệu tổn thương rõ ràng, và không gian giữa các xương bắt đầu thu hẹp. Người bệnh thường xuyên cảm thấy đau khi đi bộ, chạy, cúi, hoặc quỳ. Họ cũng có thể gặp cứng khớp sau khi ngồi lâu hoặc khi thức dậy vào buổi sáng. Hiện tượng sưng khớp cũng có thể xảy ra nếu người bệnh cử động liên tục trong thời gian dài.

Giai đoạn 4

Giai đoạn này được coi là “nghiêm trọng.” Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn này, bệnh nhân sẽ cảm thấy rất đau và khó chịu mỗi khi đi bộ hoặc cử động khớp. Nguyên nhân là do không gian giữa các xương bị giảm đáng kể, sụn hầu như không còn nguyên vẹn, dẫn đến khớp bị cứng và đôi khi trở nên bất động. Lượng chất lỏng hoạt dịch cũng giảm đi, không còn đảm nhận được nhiệm vụ giảm ma sát giữa các bộ phận chuyển động của khớp.

CÁC BIẾN CHỨNG CỦA THOÁI HÓA KHỚP GỐI

Tình trạng khớp bị thoái hóa có thể nặng dần theo thời gian, dẫn đến đau khớp mạn tính và một loạt biến chứng nghiêm trọng như:

1. Tăng nguy cơ chấn thương đầu gối: Bệnh nhân lớn tuổi bị thoái hóa khớp thường gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày. Cơn đau dữ dội, khả năng vận động và giữ thăng bằng suy giảm có thể làm tăng nguy cơ tai nạn và thương tích. Thống kê cho thấy những người bị thoái hóa khớp có nguy cơ té ngã cao hơn 30%, và khả năng bị gãy xương cao hơn 20%.

2. Mất xương: Trong trường hợp thoái hóa khớp nặng, sụn mất dần sẽ dẫn đến mất xương. Chết tế bào xương là một biến chứng nghiêm trọng, có thể cần can thiệp phẫu thuật để loại bỏ các phần xương bị ảnh hưởng.

3. Mất ổn định khớp: Tình trạng này có thể xảy ra do đứt gân và dây chằng xung quanh khớp, gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và chức năng của khớp.

4. Chèn ép dây thần kinh: Dây thần kinh quanh xương hoặc sụn bị chèn ép có thể làm trầm trọng thêm cơn đau, gây ra cảm giác ngứa ran, tê hoặc yếu ở chân.

5. Kéo theo một số bệnh lý khác: Thoái hóa khớp gối có thể khiến người bệnh dẫn lối sống ít vận động, từ đó làm tăng cân và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như béo phì, tiểu đường, bệnh tim mạch và ung thư.

6. Hình thành u nang sau đầu gối: Những u nang này, thường được gọi là u nang Baker, có thể gây áp lực lên các mạch máu, làm suy giảm lưu lượng máu bình thường, dẫn đến sưng và đau ở chân.

7. Tăng nguy cơ bị gout: Bệnh nhân thoái hóa khớp có nồng độ axit uric trong máu cao sẽ dễ bị gout – một dạng khác của viêm khớp.

CÁCH CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH THOÁI HÓA KHỚP Ở VÙNG GỐI

Một chế độ chăm sóc tốt có thể giúp người bệnh thoái hóa khớp gối cải thiện triệu chứng đau và sưng tại vùng gối. Dưới đây là một số cách bạn có thể chăm sóc người thân mắc chứng bệnh này:

1. Chườm đá: Sử dụng túi đá chườm lên vùng gối giúp giảm đau và sưng tấy hiệu quả. Hãy chườm đá khoảng 15-20 phút, nhiều lần trong ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

2. Tạo điều kiện cho người bệnh nghỉ ngơi: Đặc biệt là sau khi tập thể dục hoặc đi bộ đường dài, hãy giúp họ có thời gian nghỉ ngơi. Nếu cần, hỗ trợ họ trong việc đi lại hoặc hướng dẫn họ sử dụng nạng, khung tập đi để giảm áp lực lên khớp gối.

3. Loại trừ các nguy cơ té ngã: Những người bị thoái hóa khớp có nguy cơ té ngã cao hơn. Bạn nên lắp thêm bệ ngồi bồn cầu, tay vịn hành lang và loại bỏ các chướng ngại vật trên lối đi trong nhà để giảm thiểu nguy cơ này.

4. Kiểm soát cơn đau không dùng thuốc: Khi người bệnh gặp cơn đau nhức, bạn có thể đánh lạc hướng họ bằng cách mở nhạc, xem tivi hoặc đơn giản là trò chuyện với họ. Liều thuốc tinh thần này có thể có tác dụng tương tự như thuốc giảm đau mà không gây hại cho sức khỏe.

5. Bổ sung thực phẩm chứa chất dinh dưỡng tốt cho sụn khớp: Cung cấp cho người bệnh những thực phẩm tốt cho sức khỏe như trái cây, rau xanh, các loại cá béo giàu omega-3, và các loại hạt. Những thực phẩm này có thể giúp hỗ trợ và nuôi dưỡng phần sụn khớp gối bị thoái hóa.

CÁCH PHÒNG TRÁNH KHỚP BỊ THOÁI HÓA

Một số biện pháp phòng tránh thoái hóa khớp mà bạn có thể thực hiện bao gồm:

1. Duy trì cân nặng hợp lý (BMI < 23): Trọng lượng cơ thể dư thừa gây thêm áp lực lên đầu gối, làm mòn sụn khớp. Giữ cân nặng trong khoảng lý tưởng giúp giảm thiểu gánh nặng cho khớp.

2. Kiểm soát lượng đường trong máu: Lượng glucose cao có thể ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của sụn, tăng nguy cơ viêm và mất sụn. Đảm bảo chế độ ăn uống cân đối và thường xuyên kiểm tra mức đường huyết sẽ hỗ trợ sức khỏe khớp.

3. Tập thể dục thường xuyên: Vận động với cường độ vừa phải (30 phút/ngày, 5 ngày/tuần) giúp các khớp dẻo dai, tăng cường cơ bắp hỗ trợ đầu gối và giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý mạn tính. Các bài tập như đi bộ, bơi lội và yoga đều rất có lợi.

4. Giảm nguy cơ chấn thương: Hạn chế mang vác vật nặng, chơi thể thao đúng kỹ thuật, mang giày vừa vặn và sử dụng đồ bảo hộ khi tập luyện sẽ giúp bảo vệ các khớp khỏi chấn thương.

5.Tránh hoạt động quá sức: Khi cảm thấy mệt mỏi, hãy cho bản thân nghỉ ngơi. Cố gắng làm việc hoặc vận động quá sức chỉ làm tăng áp lực lên xương khớp và dễ gây tổn thương.

6. Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại protein nạc sẽ cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho xương khớp. Bên cạnh đó, hãy ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng để giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả viêm khớp.

Để đặt lịch khám, bạn có thể liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.