XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH

XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH LÀ GÌ?

Vùng màu vàng là MẢNG XƠ VỮA do lắng đọng mỡ, canxi…lên lớp nội mạc động mạch.

MẢNG XƠ VỮA TRÊN GIẢI PHẪU MÔ THẬT– Mũi tên đỏ

-Định nghĩa:

Thay đổi lớp Nội Mạc của Động mạch Lớn và Vừa có tích tụ lipid, glucid, mô xơ, lắng đọng calci…làm biến đổi lớp Trung Mạc.

-Cơ chế:

Sự tích tụ “cholesterol trong lipoprotein tỉ trọng thấp” (Low-density Lipoprotein Cholesterol, LDL-C), lipoprotein mang apoliprotein B (Apo B) và lipoprotein giàu triglycerid trong thành động mạch là yếu tố quan trọng trong quá trình hình thành mảng xơ vữa.

Có thể hiểu đơn giản như sau: Sự lắng đọng mỡ máu và một số chất lưu thông trong máu tạo thành mảng bám trong thành động mạch, khiến động mạch bị cứng và cản trở lưu thông của dòng máu, nếu mảng bám này vỡ ra sẽ gây Nhồi máu não, Nhồi máu cơ tim….nếu động mạch này nuôi Não hay Tim.

MỨC ĐỘ NGUY HIỂM

Vì quá trình hình này hoàn toàn âm thầm và từ từ nên triệu chứng gần như không có cho đến khi mảng xơ vữa đủ lớn và đủ gây hẹp động mạch, khiến dòng máu nuôi các cơ quan (não, tim, chi, tạng…) bị giảm lưu lượng, lúc này bệnh nhân mới có triệu chứng.

Một số triệu chứng như:

1. Xơ vữa động mạch Tim: Đau ngực, Khó thở, giảm khả năng gắng sức…
2. Xơ vữa động mạch Não: Tê, yếu, liệt nửa người, méo mặt, nói khó…
3. Xơ vữa động mạch chi: Tê buốt chân, đau khi đi lại, lạnh chi….

Nhiều trường hợp bệnh nhân chưa có triệu chứng, nhưng mảng xơ vữa vẫn vỡ ra gây bệnh cảnh như Đột quỵ nếu xảy ra tại động mạch Não, Nhồi máu cơ tim nếu MXV vỡ ra tại động mạch tim, Tắc mạch chi nếu MXV vỡ ra tại chi….

AI SẼ BỊ XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH? KHI NÀO SẼ BỊ XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH?

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, mảng xơ vữa có thể hình thành từ rất sớm, có những trường hợp xơ vữa xảy ra ngay từ trong bào thai. Tuy nhiên quá trình xơ vữa xảy ra mạnh nhất khi đến tuổi trung niên với nam giới 40 tuổi, nữ giới 45 tuổi. Những người trẻ hơn với lối sống hiện đại ngày nay như: Hút thuốc lá, Béo phì, Ít vận động, Thức ăn nhanh, Chất kích thích … thì quá trình xơ vữa xảy ra sớm hơn rất nhiều.

Theo một khảo sát thống kê:

Trong nhóm trên 50 tuổi, cứ 20 người thì 17 người đã bị xơ vữa động mạch.

Ghi nhận hơn 200 yếu tố nguy cơ gây ra xơ vữa động mạch, trong đó:

+ Yếu tố chính yếu mạnh nhất: Rối loạn lipid máu

+ Các Yếu tố khác góp phần lớn là: Tuổi, giới, chủng tộc, tiền căn gia đình….Tăng huyết áp, Đái tháo đường, Hút thuốc lá, Bia rượu, Béo phì, Trầm cảm/ Căng thẳng,….

LÀM SAO PHÁT HIỆN XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH?

Những người có Yếu Tố Nguy Cơ  kể trên hoàn toàn có thể đến Bệnh viện Medic Bình Dương để Bác sĩ tầm soát bằng các trang thiết bị hiện đại để phát hiện sớm, phòng ngừa và điều trị bệnh Xơ Vữa Động Mạch.

Ví dụ:

1. Đo Huyết áp tay / Holter Huyết áp 24h để phát hiện Tăng huyết áp.
2. Xét nghiệm máu để phát hiện: Đái tháo đường, Rối Loạn Lipid máu…
3. Đo Điện tâm đồ / Holter Điện tâm đồ 24h để phát hiện: Dày thất, dấu Thiếu máu cơ tim, Nhồi máu cơ tim im lặng, Rối loạn nhịp tim…
4. Đo chỉ số huyết áp Cổ Chân – Cánh Tay để phát hiện sớm Xơ Vữa Mạch máu.

Siêu âm động mạch cảnh tại Medic Bình Dương để phát hiện sớm mảng xơ vữa (ô đỏ).

Siêu âm tim để phát hiện sớm tim dày thất (mũi tên đỏ).

Máy CTscan tại Medic Bình Dương có thể phát hiện sớm Mảng xơ vữa trên Động mạch chủ

Đặc biệt Hệ thống DSA và IVUS hiện đại nhất hiện nay trong y khoa tại Medic Bình Dương.

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ

Phương pháp điều trị duy nhất là kiểm soát các yếu tố nguy cơ thúc đẩy Mảng Xơ Vữa, sẽ làm chậm tối đa tốc độ phát triển của Mảng Xơ Vữa, giảm nhiều nhất khả năng mắc bệnh và biến chứng của nó trên Não, Tim, Chi…

Bệnh nhân cần gặp BS chuyên khoa kể cả người trẻ tuổi để được khám, tầm soát nhầm phát hiện các Yếu tố nguy cơ, sau đó sẽ được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn các biện phát hữu ích để phòng ngừa bệnh, cụ thể:

Kiểm soát các bệnh lý: Tăng huyết áp, Mỡ máu, điều trị Đái tháo Đường…bằng thuốc đúng và đủ.

Tư vấn phương pháp Thay Đổi Lối Sống hiệu quả, giảm xơ vữa mạch máu.

CÁCH PHÒNG NGỪA?

1. Thúc đẩy lối sống lành mạnh suốt đời là cách tốt nhất dự phòng bệnh xơ vữa: Giảm cân, bỏ thuốc lá (chủ động và thụ động), thực phẩm lành mạnh như ăn rau củ quả tươi, đạm thực vật, nguyên hạt, thịt trắng, cá, thịt nạc, ít chất béo; hạn chế: thịt đỏ, thực phẩm đã qua chế biến, thực phẩm giàu tinh bột, đồ ngọt.
2. Tìm cách thức giảm căng thẳng cho cuộc sống, phòng tránh trầm cảm…
3. Đánh giá nguy cơ tim mạch 10 năm cho mọi người từ 40-75 tuổi và thảo luận với bệnh nhân.
4. Cần duy trì hoạt động thể lực mức độ trung bình 150 phút/tuần hoặc cường độ mạnh 75 phút/tuần.
5. Với bệnh nhân ĐTĐ typ 2, thay đổi thói quen ăn uống và duy trì mức hoạt động thể lực theo khuyến cáo là cực kì quan trọng. Thuốc ưu tiên chỉ định là Metformin và SGLT2i hoặc GLP1.
6. Chỉ định statin dự phòng bệnh tim mạch do xơ vữa cho người bệnh tăng LDL-C (≥190 mg/dL), người ĐTĐ, người 40-75 tuổi và có nguy cơ tim mạch 10 năm.
7. Các biện pháp giảm huyết áp không dung thuốc cần được áp dụng cho mọi người trưởng thành có tăng THA thực sự hoặc tiền THA. Với người đang dùng thuốc điều trị thì mục tiêu tối ưu cần đạt là HA<130/80 mmHg.