TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1 Ở TRẺ EM LÀ GÌ? NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1 Ở TRẺ EM LÀ GÌ?

Tăng đường huyết là dấu hiệu của loại đái tháo đường được gọi là tiểu đường tuýp 1. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ em và người trẻ, chiếm khoảng 5% tổng số ca bệnh tiểu đường. Ở hầu hết trẻ em tiểu đường tuýp 1, phản ứng tự miễn trên tế bào beta tuyến tụy làm tổn thương các tế bào, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất insulin của tụy, dẫn đến thiếu insulin trong máu. Ngoài ra, trẻ có thể mắc tiểu đường tuýp 1 vô căn (không rõ nguyên nhân gây bệnh).

Tổn thương thần kinh và biến chứng đa cơ quan có thể xảy ra ở những người bệnh tiểu đường tuýp 1 nếu họ không kiểm soát chặt chẽ đường huyết của họ. Những cơ quan thường bị ảnh hưởng là tim mạch, mắt, thận và thần kinh.

NGUYÊN NHÂN TRẺ EM BỊ TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1

1. Nguyên nhân tự miễn

Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn chưa được xác định. Hệ thống miễn dịch của cơ thể thường phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Các tự kháng thể như ICA (antibodies to islet cell – tự kháng thể kháng tế bào đảo tụy), IAA (antibodies to insulin – tự kháng thể kháng insulin), GAD (antibodies to glutamic acid decarboxylase – tự kháng thể kháng glutamic acid decarboxylase), IA-512/ICA-1 (antibodies to tyrosine phosphatase – tự kháng thể kháng tyrosine phosphatase)...

Bệnh tiểu đường tuýp 1 do tự miễn thường xuất hiện ở trẻ em, nhưng cũng có thể xuất hiện ở người lớn. Các tế bào beta tụy bị phá vỡ có thể kéo dài nhiều năm trước khi có triệu chứng. Tiểu đường tuýp 1 tự miễn thường đi kèm với các bệnh tự miễn khác như Basedow, viêm tuyến giáp Hashimoto, Addison, bạch biến và thiếu máu ác tính.

Bệnh tiểu đường tuýp 1 do tự miễn thường xuất hiện ở trẻ em, nhưng cũng có thể xuất hiện ở người lớn tuổi. Các tế bào beta tụy bị phá vỡ có thể kéo dài nhiều năm trước khi có triệu chứng. Tiểu đường tuýp 1 tự miễn thường đi kèm với các bệnh tự miễn khác như Basedow, viêm tuyến giáp Hashimoto, Addison, bạch biến và thiếu máu ác tính.

2. Vô căn

Khoảng 5% trường hợp tiểu đường tuýp 1 không có nguyên nhân gây bệnh chính xác. Bệnh được chẩn đoán ở những người có người thân trực hệ mắc tiểu đường tuýp 1, vì nó có xu hướng di truyền. Bệnh thường gây thiếu insulin tuyệt đối và thường được tìm thấy ở những người bị nhiễm toan ceton.

TRẺ NÀO CÓ NGUY CƠ MẮC BỆNH TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1?

Những đối tượng sau đây có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1:

• Lịch sử gia đình: người có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 đều có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn bình thường.
• Di truyền học: một số gen nhất định làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 1.
• Tuổi: bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng thường phát hiện ở trẻ em và người trẻ.

TRIỆU CHỨNG TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1 Ở TRẺ EM

Những triệu chứng của trẻ em bị tiểu đường tuýp 1 có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Trẻ em có thể bị nhiễm toan ceton, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời. Bệnh có hai nhóm triệu chứng chính: tăng đường huyết và nhiễm toan ceton.

1. Nhóm triệu chứng do tăng đường huyết

Thường xuyên khát nước và đi tiểu nhiều: trẻ em bị tiểu đường tuýp 1 thường đi tiểu nhiều hơn so với những người khác. Tình trạng đái dầm có thể xuất hiện ở trẻ em mặc dù trước đó không có. Trẻ cũng uống nhiều nước và khát thường xuyên. Do lượng đường trong máu cao, cơ thể phải loại bỏ đường qua nước tiểu. Điều này khiến miệng khô và cơ thể mất nước, khiến bạn cần nhiều nước hơn.

Thường xuyên cảm thấy đói: ở người không bị thiếu hụt insulin, đường được đưa vào tế bào, nơi nó được chuyển hóa thành năng lượng để thực hiện các hoạt động của tế bào. Trẻ mắc tiểu đường tuýp 1 có lượng đường trong máu cao hơn do thiếu insulin. Điều này khiến cơ thể không nhận được đủ năng lượng, gây đói. Sau khi ăn xong, trẻ có thể bị đói.

Thường xuyên mệt mỏi: Phụ huynh của trẻ mắc tiểu đường tuýp 1 có thể phát hiện ra rằng trẻ đang cảm thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng. Điều này cũng là kết quả của việc cơ thể không được cung cấp năng lượng.

Giảm cân không có chủ đích: nếu cơ thể không thể chuyển hóa đường thành năng lượng, nó sẽ phân hủy các tế bào mỡ để lấy năng lượng, điều này khiến trẻ sụt cân. Ngoài ra, một trong những nguyên nhân gây sụt cân là mất nước do đi tiểu nhiều.

Mắt nhìn mờ: Khi đường huyết tăng ở trẻ em bị tiểu đường tuýp 1, nó có thể dẫn đến mờ mắt. Điều này là do đường huyết tăng tác động đến thủy tinh thể và các yếu tố ảnh hưởng đến tầm nhìn và tầm nhìn. Bệnh võng mạc do tiểu đường là một tình trạng có thể làm hỏng các mạch máu nhỏ ở phía sau mắt của trẻ em do đường huyết tăng cao trong một thời gian dài.

Tê, ngứa ran: thường xảy ra ở gan bàn chân hoặc toàn cơ thể do đường huyết cao.

2. Các triệu chứng của nhiễm toan ceton

Có thể đây là dấu hiệu đầu tiên của bệnh tiểu đường tuýp 1. Khi lượng đường trong máu vượt quá 300 mg/dL, thường có toan ceton. Một trong các triệu chứng cho thấy nhiễm toan ceton là một trong những dấu hiệu sau đây: thở nhanh, sâu (còn được gọi là thở Kussmaul), khát, da và miệng khô, mặt đỏ bừng, hơi thở có mùi trái cây, buồn nôn và nôn, đau bụng và hơi thở có mùi trái cây.

ĐIỀU TRỊ TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1 Ở TRẺ EM

Điều trị tiểu đường tuýp 1 ở trẻ em và bệnh tiểu đường tuýp 1 nói chung có thể có một số trở ngại. Trẻ em có thể ăn quá nhiều hoặc quên ăn, gây ra sự thay đổi đường huyết. Ngoài ra, trẻ em có thể quên tiêm hoặc không muốn tiêm, làm cho hiệu quả điều trị không ổn định. Điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1 ở trẻ em còn phụ thuộc vào từng giai đoạn phát triển, yêu cầu của mỗi người và điều kiện gia đình. Các chỉ định điều trị cho trẻ mắc tiểu đường tuýp 1 được nêu dưới đây:

1. Insulin

Người bệnh tiểu đường tuýp 1 cần được điều trị bằng insulin. Bằng cách uống đường uống, insulin không thể được bổ sung vì enzyme trong dạ dày sẽ phân hủy thuốc trước khi nó kịp phát huy tác dụng.

Trong quá trình điều trị, cần sử dụng cả các loại insulin tác dụng ngắn và dài vì nồng độ insulin trong huyết tương thường thay đổi nhiều lần trong ngày (thấp hơn khi nhịn ăn và vào ban đêm, tăng nhanh sau khi ăn). Phác đồ điều trị tốt nhất cho trẻ em bị tiểu đường tuýp 1 bao gồm bốn mũi tiêm mỗi ngày, mô phỏng cách cơ thể tiết insulin tự nhiên.

2. Theo dõi và kiểm soát lượng đường trong máu

Phụ huynh nên thường xuyên theo dõi lượng đường trong máu của trẻ. Đo đường huyết cho trẻ mỗi bữa ăn, trước khi đi ngủ, trước khi tập thể dục và bất cứ khi nào trẻ có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến giảm đường huyết. Mức đường huyết của trẻ nên được duy trì gần mức đường huyết mục tiêu được bác sĩ đưa ra. Trẻ mắc tiểu đường tuýp 1 cần được theo dõi định kỳ bởi bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra chỉ số HbA1C và xét nghiệm ceton nước tiểu để phát hiện các biến chứng nguy hiểm nhanh chóng.

3. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Người bệnh tiểu đường không bị giới hạn về loại thức ăn. Phụ huynh cần giúp trẻ xây dựng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường rau xanh, trái cây tươi, các loại ngũ cốc nguyên hạt, sữa… Hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, bánh kẹo, nước ngọt…

4. Hoạt động thể chất thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên tăng cường hệ cơ xương, tăng sức đề kháng và giúp trẻ kiểm soát cân nặng. Nó cũng giúp trẻ tạo ra những thói quen lành mạnh khi chúng trưởng thành. Mỗi ngày, thanh thiếu niên nên tham gia vào các hoạt động thể chất như đi bộ nhanh, chạy, nhảy dây, v.v.

BIẾN CHỨNG CỦA TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1 Ở TRẺ EM

Nếu không được điều trị đúng cách, tiểu đường tuýp 1 ở trẻ em có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Đây là một số biến chứng phổ biến:

1. Biến chứng cấp tính

Nhiễm toan ceton: nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời, nó có thể dẫn đến tử vong. Nhiễm toan ceton là một loại nhiễm độc do tích tụ thể ceton trong máu khiến độ toan trong máu thay đổi. Người bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể bị nhiễm toan ceton nếu họ thiếu insulin hoặc ngừng điều trị insulin đột ngột hoặc có các yếu tố như nhiễm trùng, chấn thương, stress và nhồi máu cơ tim.

Hạ đường huyết: tình trạng này có thể gây rối loạn tri giác, hôn mê thậm chí tử vong nếu mức đường huyết giảm xuống 3,6 mmol/l. Điều trị insulin quá liều, quá đói, ăn không đủ hoặc hoạt động thể chất quá nhiều là những nguyên nhân phổ biến nhất. Tình trạng hạ đường huyết có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và sinh hoạt của trẻ, đặc biệt đối với trẻ em.

2. Biến chứng mạn tính

Đường huyết cao làm tổn thương các hệ thống mạch máu, bao gồm tiểu đường mạch máu lớn và tiểu đường mạch máu nhỏ, là nguyên nhân gây ra biến chứng mạn tính của bệnh tiểu đường tuýp 1. Tiểu đường tuýp 1 cũng làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, béo phì và rối loạn lipid máu.

Bệnh tiểu đường tuýp 1 thường gây xơ vữa mạch máu lớn, trong khi bệnh tiểu đường tuýp 2 thường gây xơ vữa các mạch nhỏ như tiểu động mạch và mao mạch. Điều này có thể dẫn đến viêm võng mạc, viêm động mạch chi dưới, tổn thương thận và tổn thương thần kinh.…

Mắc tiểu đường tuýp 1 kiểm soát kém có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của trẻ, khiến chúng dễ bị các biến chứng nhiễm trùng như lao, tụ cầu da, niêm mạc, nhiễm trùng bàn chân đái thái đường, nấm sinh dục ở trẻ em gái và các biến chứng nhiễm trùng khác.

CÁCH PHÒNG TRÁNH TIỂU ĐƯỜNG TUÝP 1 Ở TRẺ EM

Bệnh tiểu đường tuýp 1 không thể tránh khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, ba mẹ có thể giúp con mình ngủ đủ giấc, duy trì cân bằng dinh dưỡng, hạn chế ăn bánh kẹo, đồ ngọt, thức ăn nhanh và đồ ngọt; tăng lượng rau xanh và trái cây; tăng vận động, tham gia các hoạt động vui chơi, thể thao lành mạnh.

Quá nhiều đường không gây ra bệnh tiểu đường tuýp 1. Nhưng khi trẻ đã được chẩn đoán mắc bệnh, phụ huynh phải giới hạn lượng đường trong thực phẩm của trẻ. Ngoài ra, để kiểm soát bệnh và đảm bảo sức khỏe và xây dựng thói quen tốt cho tương lai, cần duy trì chế độ dinh dưỡng, vận động và nghỉ ngơi lành mạnh phù hợp với trẻ. Để đặt lịch thăm khám và điều trị tại Bệnh Viện Đa Khoa Medic Bình Dương, liên hệ qua số hotline: 0915.045.115 hoặc truy cập website https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.