BỆNH CÚM MÙA: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

CÚM MÙA LÀ GÌ?

Virus cúm, còn được gọi là cúm mùa, gây nhiễm đường hô hấp cấp tính. Nhiều người nghĩ cúm mùa là một bệnh cảm thông thường. Tuy nhiên, đây là hai bệnh khác nhau. Khác với cảm, cúm mùa có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị sớm.

Tại Việt Nam, virus gây bệnh cúm mùa thường là virus A, B và C; chủng cúm A và B thường gặp nhất ở người. Bệnh cúm có thể lây lan cho bất kỳ ai, tỷ lệ cảm nhiễm với chủng cúm mới có thể lên tới 90% ở người lớn và trẻ em. Bệnh cúm có thể diễn tiến nghiêm trọng ở trẻ em, người già, những người mắc các bệnh nền mạn tính như tim mạch, huyết áp, COPD, các bệnh về thận, thiếu máu, bệnh chuyển hóa hoặc hệ miễn dịch kém.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH CÚM MÙA

Bệnh cúm mùa do virus cúm gây ra, có thể từ nhẹ cho tới nguy kịch. Bệnh cúm có thể dẫn đến tử vong trong những trường hợp nghiêm trọng. Ngoài ra, có thể tăng khả năng mắc cúm mùa do một số yếu tố sau đây:

Thời tiết: Độ ẩm thấp trong không khí cũng là điều kiện thuận lợi cho virus xâm nhập và gây bệnh cúm mùa ở người.

Do bệnh lý nền: Hệ miễn dịch kém của những người mắc bệnh lý nền như đái tháo đường, suy thận, suy gan, hen suyễn thường dễ bị virus cúm xâm nhập và gây bệnh.

Những cá nhân có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc có sức đề kháng yếu, chẳng hạn như trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú, những người đang điều trị thuốc kéo dài, như bệnh nhân HIV hoặc AIDS, ....

TRIỆU CHỨNG CỦA CÚM MÙA

Cúm thường có triệu chứng xuất hiện đột ngột. Một số dấu hiệu cho thấy bạn bị cúm mùa là:

• Bị sốt hoặc cảm thấy ớn lạnh
• Đau nhức cơ thể
• Nhức đầu
• Thường xuyên mệt mỏi
• Ho
• Đau họng
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
• Một số người có thể xuất hiện mệt mỏi và tiêu chảy (thường gặp nhiều ở trẻ em).

THÁNG MẤY LÀ THỜI ĐIỂM MÙA CÚM SẼ BẮT ĐẦU Ở VIỆT NAM?

Tùy thuộc theo khu vực địa lý, cúm mùa thường xảy ra vào một thời điểm nhất định trong suốt năm. Theo nhiều nghiên cứu, virus cúm dễ lây lan trong không khí, đặc biệt là ở điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thấp. Mùa cúm ở Việt Nam có thể bắt đầu vào khoảng thời gian từ tháng 3-4 hoặc 9-10 hàng năm. Virus cúm theo mùa phát triển và lây lan tốt hơn do khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa và thời tiết thay đổi thất thường.

Cần hết sức chú ý khi dịch cúm mùa xuất hiện, đặc biệt là để ngăn ngừa các biểu hiện của bệnh cúm ác tính. Các bệnh cúm ác tính có thể gây ra tổn thương phổi nhanh chóng, thường trong khoảng 3-5 ngày, và thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Mặc dù các biểu hiện của cúm ác tính khá giống như cúm thông thường, nhưng chúng có thể gây hại cho phủ tạng. Do đó, không nên chủ quan về cúm, đặc biệt là khi dịch cúm bùng phát.

CÁC CHỦNG CÚM MÙA

Cúm A

Cúm A, còn được gọi là cúm gia cầm, là một loại cúm mùa. Virus này có thể lây lan giữa động vật và con người.

Trong tổng số các ca nhiễm cúm mùa hàng năm, tỷ lệ mắc cúm A lên tới 75%. Chủng cúm A có khả năng gây ra đại dịch có khả năng biến đổi thành các chủng mới mỗi mùa. Do đó, cần phải tiêm lại vắc xin cúm mỗi năm để ngăn chặn chủng cúm mùa mới xuất hiện.

Cúm B

Cúm B ít nguy hiểm hơn cúm A nhưng nó vẫn phổ biến. Mặc dù cúm A có thể lây truyền từ động vật sang người, nhưng cúm B chỉ xuất hiện ở người, vì vậy loại virus này không thể gây ra đại dịch cúm ở người. Virus gây cúm B rất lành tính và hầu hết bệnh nhân có thể khỏi sau vài ngày.

Cúm C

Cúm C nhẹ hơn cúm A và cúm B và rất hiếm. Cúm C không có khả năng gây đại dịch và có ít triệu chứng lâm sàng hơn cúm B. Hiện tại chưa có thuốc ngăn chặn virus cúm C, mặc dù nó thường gây bệnh ở đường hô hấp trên. Các biến chứng ở đường hô hấp dưới cũng rất hiếm gặp.

Cúm D

Virus cúm D là một loại virus cúm thuộc họ nhà Orthomyxoviridae, lần đầu tiên được tìm thấy trong lợn vào năm 2011. Đây là một loại virus cúm lây nhiễm ở lợn và gia súc và chưa được chứng minh là lây lan ở người. So với các loại virus khác, các trường hợp nhiễm virus D rất hiếm.

BỆNH CÚM MÙA LÂY LAN NHƯ THẾ NÀO?

Bệnh cúm lây lan chủ yếu thông qua những giọt bắn li ti mà những người bị cúm hắt hơi, ho hoặc nói chuyện. Những giọt nước này có thể lây lan bệnh cúm từ người này sang người khác. Ngoài ra, có những người bị cúm khi chạm vào bề mặt hoặc vật thể chứa virus cúm và sau đó chạm vào miệng, mũi và mắt của họ.

THỜI GIAN Ủ BỆNH CÚM MÙA

Cúm mùa thường kéo dài trong khoảng hai ngày. Sốt, cảm giác ớn lạnh, nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi và các dấu hiệu khác . Trẻ nhỏ sẽ bị ngạt, ăn không ngon, mệt mỏi và các triệu chứng khác kèm theo ngạt mũi, ho và chảy nước mũi.

Trong khoảng 3-4 ngày đầu tiên của bệnh cúm, những người bị bệnh thường dễ lây lan. Một số trường hợp có thể lây truyền cho người khác trong khoảng một đến bảy ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện và cho đến năm đến bảy ngày sau khi mắc bệnh. Do hệ miễn dịch kém, trẻ em và người già lây nhiễm virus trong thời gian dài hơn.

BỆNH CÚM MÙA NGUY HIỂM RA SAO?

1. Dễ lây lan

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố rằng cúm mùa là một bệnh do virus gây ra. Nó có thể lây truyền từ người sang người thông qua các giọt bắn khi nói chuyện, ho hoặc tiếp xúc chung với đồ vật bị nhiễm. Cúm có thể lây lan từ một người mắc bệnh sang người khác thông qua dịch tiết đường hô hấp từ khoảng cách hơn hai mét.

2. Bệnh cúm có nguy cơ chuyển thành ác tính

Nhiều trường hợp cúm diễn tiến nặng với triệu chứng như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim và có thể tử vong. Những người mắc các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, suy thận hoặc những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ nhỏ, người già và phụ nữ mang thai có thể dễ bị cúm chuyển biến thành ác tính. Cúm cũng có thể ác tính ở trẻ em và người lớn, người mắc bệnh tim phổi mạn tính, thận, bệnh chuyển hóa, thiếu máu hoặc suy giảm miễn dịch. Do đó, người bệnh nên đến cơ sở y tế nếu phát hiện ra các vấn đề bất thường để được khám, điều trị và ngăn ngừa các biến chứng xấu.

3. Biến chứng của bệnh cúm mùa nếu không kịp thời điều trị

Bệnh cúm mùa có thể chuyển biến nặng và gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc, nguy hiểm tới sức khỏe cũng như tính mạng nếu không được điều trị hoặc điều trị quá muộn. Cúm mùa không được điều trị có thể gây ra các biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, suy giảm hệ miễn dịch, viêm não và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Cúm mùa thường bình phục sau vài ngày đến 2 tuần. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, biến chứng cúm, chẳng hạn như viêm phổi, có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Ngoài ra, cúm có thể gây ra viêm xoang, viêm tai, viêm khớp, đái tháo đường, suy giảm hệ miễn dịch, viêm xoang, hen phế quản và các bệnh lý về tim mạch như cao huyết áp, bệnh mạch vành, suy tim và các bệnh mạn tính khác.

Trẻ em dưới 5 tuổi, người già trên 65 tuổi, phụ nữ có thai, những người bị suy giảm miễn dịch, chẳng hạn như bệnh nhân HIV, và những người mắc các bệnh lý nền mạng là những người dễ bị cúm mùa.

4. Nguy cơ đối với thai phụ

Nhiều người cho rằng cúm mùa là một bệnh lý dễ xử trí và không gây nhiều nguy hiểm nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, cúm mùa có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng với phụ nữ mang thai. Mắc cúm trong ba tháng đầu khi mang thai có thể dẫn đến các biến chứng ở thai nhi, đặc biệt là các biến chứng liên quan đến hệ thần kinh trung ương. Ngoài ra, trong vòng ba tháng đầu, nếu độc tính virus kết hợp với sốt cao, mẹ bầu có thể bị co bóp tử cung, có thể dẫn đến sảy thai, sinh non hoặc thai lưu.

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ CÚM MÙA

Bệnh cúm thường tự khỏi tự nhiên sau 5-7 ngày mà không cần thuốc điều trị. Tuy nhiên, theo hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh có thể điều trị các triệu chứng của cúm mùa bằng một số loại thuốc.

Điều trị bằng thuốc kháng virus cần được thực hiện ngay khi bệnh nhân bị cúm nặng hoặc có nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.

Người bệnh cảm cúm phải đến cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị ngay lập tức nếu họ bị sốt cao, ho nhiều, tức ngực và đã sử dụng các loại thuốc hạ sốt.

CÁCH PHÒNG BỆNH CÚM MÙA

Phương pháp phòng ngừa cúm mùa được cho là hiệu quả nhất là tiêm phòng. Vắc xin ngừa cúm có khả năng tạo kháng thể, bảo vệ cơ thể khỏi virus cúm. Sau khi tiêm, vắc xin cúm có thể bảo vệ tới 97%. Phụ nữ có thai, trẻ em dưới 6 tháng tuổi, người già và những người bị bệnh mạn tính cần được tiêm phòng cúm hàng năm vì họ có nguy cơ cao mắc cúm và có khả năng bị biến chứng nghiêm trọng hơn so với những người khác.

Để phòng ngừa cúm mùa hiệu quả, người dân phải chủ động tuân theo các khuyến cáo sau đây của Bộ Y tế:

Đảm bảo vệ sinh cá nhân; che miệng khi hắt hơi; rửa tay đúng cách, đặc biệt là trước và sau ăn; vệ sinh mũi, họng bằng nước muối sinh lý hàng ngày.

• Giữ ấm cơ thể vào mùa đông và sử dụng khẩu trang khi đi đường.
• Xây dựng chế độ ăn uống và thể dục thể thao lành mạnh, phù hợp với thể trạng.
• Hạn chế tiếp xúc với người mắc cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ bệnh.
• Tránh dùng tay chạm vào mắt, miệng, mũi bởi đây là con đường chính gây giúp virus xâm nhập vào cơ thể.
• Luôn giữ không gian sạch sẽ, làm sạch các bề mặt có khả năng chứa virus cúm.
• Duy trì nhiệt độ phòng trên 20oC và giữ độ ẩm đạt ít nhất 50%.