THOÁI HÓA CỘT SỐNG: TRIỆU CHỨNG CẢNH BÁO, NGUYÊN NHÂN, VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

THOÁI HÓA CỘT SỐNG LÀ GÌ?

Thoái hóa cột sống là tình trạng xảy ra khi lớp sụn khớp mòn dần theo thời gian, dẫn đến việc các đầu xương đốt sống trực tiếp ma sát với nhau khi cơ thể vận động. Hiện tượng này không chỉ gây viêm mà còn dẫn đến tình trạng sưng bao hoạt dịch khớp và khô khớp do dịch khớp tiết ra bị hạn chế. Thêm vào đó, sự ma sát giữa các đầu xương có thể hình thành gai xương tại khu vực này. Khi gai xương phát triển quá mức, nó sẽ tiếp tục cọ xát và gây ảnh hưởng tiêu cực đến xương đốt sống, rễ thần kinh và các mô mềm xung quanh, từ đó làm tăng cường độ đau và khó chịu cho người bệnh.

TRIỆU CHỨNG NHẬN BIẾT THOÁI HÓA CỘT SỐNG

Hầu hết bệnh nhân thoái hóa cột sống đều cảm thấy đau nhức khó chịu, với mức độ và vị trí đau khác nhau tùy thuộc vào khu vực cột sống bị thoái hóa. Chẳng hạn:

- Thoái hóa cột sống thắt lưng: Người bệnh thường cảm thấy đau ở vùng lưng dưới, lan ra mông, bẹn, và sau đùi. Nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bắp chân, cẳng chân, và cả bàn chân.

- Thoái hóa đốt sống cổ: Người bệnh có thể gặp đau nhức ở cổ, vai, lưng trên và đôi khi là lưng giữa. Khi bệnh tiến triển nặng hơn, cơn đau có thể lan xuống cánh tay, bàn tay và thậm chí là các ngón tay, kèm theo triệu chứng đau đầu thường xuyên.

- Thoái hóa đốt sống ngực: Đau nhức thường khởi phát ở lưng giữa và lan đến cổ, vai, và cánh tay. Đặc biệt, cơn đau thường trở nên dữ dội khi người bệnh cúi người, vặn người hoặc gập người về trước.

Ngoài ra, các cơn đau liên quan đến thoái hóa cột sống còn có xu hướng trở nặng khi vận động (như khi cúi, nâng vật nặng…) và thuyên giảm khi nghỉ ngơi, nhưng lại tái phát khi người bệnh bất động quá lâu.

Các dấu hiệu và triệu chứng khác của thoái hóa cột sống có thể bao gồm:

- Cột sống cứng và kém linh hoạt, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, gây khó khăn trong việc duy trì tư thế.

- Đau lưng dưới kéo dài.

- Âm thanh “lạo xạo” mỗi khi cúi người hoặc ưỡn ngực, thường liên quan đến khô khớp do thiếu dịch nhờn.

- Xu hướng gù lưng hoặc cong vẹo cột sống.

- Khu vực đốt sống bị viêm có thể sưng, đau và ấm khi chạm vào.

NGUYÊN NHÂN GÂY THOÁI HÓA CỘT SỐNG

Thoái hóa xương đốt sống thường là hệ quả của tuổi tác và tổn thương kéo dài tại cấu trúc cột sống, vì vậy bệnh chủ yếu xảy ra ở những người cao tuổi (từ 50–60 tuổi trở lên). Các yếu tố như vẹo cột sống, tham gia các hoạt động thể thao dễ gây chấn thương ở lưng và cổ, hoặc có tiền sử gãy đốt sống, chấn thương nghiêm trọng hay phẫu thuật lưng đều làm tăng nguy cơ thoái hóa cột sống.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể thúc đẩy quá trình thoái hóa, bao gồm:

- Thoái hóa đĩa đệm cột sống: Đĩa đệm giữa các đốt sống chịu trách nhiệm hấp thụ lực xung động, giúp cột sống linh hoạt và giảm xóc. Khi đĩa đệm thoái hóa, khả năng giảm xóc suy giảm, dẫn đến áp lực gia tăng lên cột sống, gây tổn thương và thoái hóa nặng nề hơn.

- Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể cũng là yếu tố góp phần thoái hóa xương cột sống. Ở người thừa cân, béo phì, đặc biệt với chỉ số BMI ≥ 30, nguy cơ thoái hóa cột sống thắt lưng cao gấp 5 lần so với người bình thường do áp lực gia tăng lên các đốt sống. Hơn nữa, viêm hệ thống dạng nhẹ thường gặp ở người béo phì cũng làm tăng nguy cơ này.

- Giới tính: Ở phụ nữ, đặc biệt trong giai đoạn mãn kinh khi nồng độ estrogen suy giảm, sức khỏe xương khớp bị ảnh hưởng đáng kể. Điều này giải thích tại sao nguy cơ thoái hóa đốt sống thắt lưng ở phụ nữ từ 50 tuổi trở lên cao hơn so với nam giới.

THOÁI HÓA CỘT SỐNG CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Nếu thoái hóa cột sống không được kiểm soát và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Những biến chứng phổ biến nhất bao gồm:

- Gai cột sống: Khi lớp sụn khớp bị bào mòn, cơ thể kích thích gai xương hình thành nhằm tự chữa lành. Tuy nhiên, sự phát triển của gai cột sống có thể làm biến dạng đầu xương đốt sống và ảnh hưởng đến các mô mềm, rễ thần kinh xung quanh, gây đau đớn và hạn chế vận động.

- Thoát vị đĩa đệm: Thoái hóa cột sống gây tổn thương đĩa đệm, và khi lớp bao xơ bên ngoài của đĩa đệm bị rách, nhân nhầy thoát ra, khiến đĩa đệm trượt khỏi vị trí ban đầu, dẫn đến thoát vị đĩa đệm. Trong một số trường hợp hiếm, thoát vị đĩa đệm còn gây áp lực lên đám rối thần kinh đuôi ngựa (cauda equina), dẫn đến mất kiểm soát ruột, bàng quang và rối loạn chức năng tình dục.

- Chèn ép rễ thần kinh: Gai xương và đĩa đệm thoát vị có thể chèn vào các rễ thần kinh gần đó, gây đau đớn và tê bì ở tay chân. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như:

  - Đau thần kinh tọa

  - Hội chứng cổ vai gáy

  - Tổn thương thần kinh vĩnh viễn gây tàn phế

Các biến chứng khác: Bệnh nhân thoái hóa cột sống đôi khi còn gặp phải:

- Đau đầu, chóng mặt do chèn ép động mạch gần đốt sống

- Chèn ép tủy sống, gây yếu tứ chi, khó khăn trong vận động và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến liệt

THOÁI HÓA CỘT SỐNG CÓ CHỮA KHỎI ĐƯỢC KHÔNG?

Hiện nay, thoái hóa cột sống chưa có phương pháp nào chữa khỏi hoàn toàn. Thay vào đó, các phương pháp điều trị chủ yếu nhằm mục đích:

- Giảm đau: Giúp người bệnh giảm bớt cảm giác đau nhức, cải thiện chất lượng cuộc sống.

- Cải thiện khả năng vận động: Hỗ trợ tăng cường sự linh hoạt của cột sống, giúp người bệnh sinh hoạt và vận động dễ dàng hơn.

- Làm chậm quá trình thoái hóa: Ngăn chặn sự tiến triển của thoái hóa, giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.

Trước khi đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, các bác sĩ sẽ đánh giá cẩn thận mức độ thoái hóa, tiền sử bệnh lý và tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân để đảm bảo phác đồ điều trị mang lại hiệu quả tối ưu. Điều này giúp bệnh nhân kiểm soát tình trạng thoái hóa cột sống một cách hiệu quả, bảo vệ sức khỏe cột sống lâu dài.

PHÒNG NGỪA THOÁI HÓA ĐỐT XƯƠNG SỐNG

Thoái hóa cột sống theo thời gian là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể làm chậm quá trình thoái hóa và hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Để bảo vệ cột sống và duy trì sức khỏe lâu dài, mọi người cần lưu ý:

- Thay đổi tư thế xấu: Duy trì tư thế đúng khi làm việc và nghỉ ngơi để tránh áp lực không cần thiết lên cột sống.

- Rèn luyện thể chất: Lựa chọn các bài tập phù hợp để tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh cho cột sống, như yoga, bơi lội hoặc các bài tập kéo giãn.

- Tránh hoạt động quá tải: Hạn chế các tư thế và hoạt động gây căng thẳng hoặc áp lực lớn lên cột sống, như nâng vật nặng hay cúi gập người nhiều.

- Khám định kỳ: Đi khám cột sống đều đặn, đặc biệt là khi có dấu hiệu đau lưng, đau cổ bất thường, để phát hiện và xử lý các vấn đề sớm.

Những thói quen này không chỉ giúp ngăn ngừa thoái hóa tiến triển mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe xương khớp trong thời gian dài.

Mặc dù thoái hóa cột sống không thể phòng ngừa hoặc điều trị triệt để, việc hiểu rõ về tình trạng này đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng và giảm bớt cảm giác khó chịu. Nhờ đó, bệnh nhân có thể chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe cột sống, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Đặt lịch khám tại Bệnh Viện Đa Khoa Medic Bình Dương để được tư vấn và kiểm tra cột sống. bạn có thể liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.