BƯỚU GIÁP NHÂN LÀ GÌ? TRIỆU CHỨNG, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

BƯỚU GIÁP NHÂN LÀ GÌ?

Bướu giáp nhân, hay còn gọi là nhân tuyến giáp, là hiện tượng các tế bào trong tuyến giáp phát triển bất thường, tạo thành một hoặc nhiều nốt nhân. Tuyến giáp thuộc hệ thống nội tiết, có hình dạng như cánh bướm nằm phía trước cổ, ngay dưới sụn giáp. Cấu tạo tuyến giáp bao gồm hai thùy trái và phải liên kết qua eo giáp, và chức năng chính là sản xuất hormone. Các hormone do tuyến giáp tiết ra giữ vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất của cơ thể và ảnh hưởng đến nhiều chức năng khác như tiêu hóa, tim mạch…

Tỷ lệ bướu giáp nhân ở nữ thường cao hơn so với nam, đặc biệt là ở những khu vực mà chế độ ăn uống thiếu i-ốt. Nguy cơ mắc bướu giáp nhân càng tăng cao theo độ tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ xuất hiện nhân ác tính lại phổ biến ở nam giới hơn so với nữ.

TRIỆU CHỨNG MẮC BỆNH BƯỚU GIÁP NHÂN

Hầu hết các trường hợp bướu giáp nhân được phát hiện tình cờ qua siêu âm tuyến giáp, đặc biệt trong các lần khám sức khỏe định kỳ. Người bệnh có thể nhận thấy cổ to hơn bình thường hoặc có cảm giác nuốt vướng, cộm ở vùng cổ.

Nhân giáp có thể là một hoặc nhiều nhân, kích thước đa dạng từ nhỏ đến lớn, tồn tại dưới dạng nhân đặc hoặc nhân nang, có thể lành tính hoặc ác tính. Một số nhân giáp có thể được phát hiện qua sờ nắn trong khám lâm sàng, nhưng nhiều trường hợp chỉ được nhận biết khi siêu âm tuyến giáp. Các triệu chứng có thể bao gồm:

- Mệt mỏi

- Thường xuyên đi nặng

- Khả năng chịu nhiệt kém

- Thèm ăn

- Tăng tiết mồ hôi

- Kinh nguyệt không đều ở phụ nữ

- Chuột rút

- Lo lắng, bồn chồn

- Sút cân

Ở người cao tuổi, triệu chứng có thể ít đặc trưng hơn như:

- Suy nhược và mệt mỏi

- Tim đập nhanh, đau ngực hoặc cảm giác áp lực

- Thay đổi trí nhớ và tâm trạng

Bướu giáp nhân ác tính có thể xuất hiện ở bệnh nhân mắc bệnh Graves do rối loạn tự miễn khiến tuyến giáp hoạt động quá mức, nhưng không gây lồi mắt.

NGUYÊN NHÂN HÌNH THÀNH BƯỚU GIÁP NHÂN

Sự phát triển quá mức của các tế bào tuyến giáp dẫn đến hình thành bướu giáp nhân. Nếu bướu giáp chỉ có một nhân, đó được gọi là bướu giáp đơn nhân; nếu có nhiều nhân, thì gọi là bướu giáp đa nhân.

CÁC LOẠI BƯỚU GIÁP NHÂN

Dưới đây là một số loại bướu giáp nhân phổ biến:

- Bướu giáp keo: Đây là sự tăng trưởng bất thường của các mô tuyến giáp, thường phát triển lớn nhưng không xâm lấn ra ngoài bao tuyến giáp và lành tính, không phải ung thư.

- U nang tuyến giáp (follicular adenoma): Là các nang chứa dịch hoặc dịch kèm tổ chức đặc của tuyến giáp.

- Các nốt viêm: Hình thành do viêm mãn tính kéo dài, có thể gây đau hoặc không gây đau.

- Bướu cổ đa nhân: Tuyến giáp phát triển nhiều nốt nhân, phần lớn các nhân này lành tính.

- Ung thư tuyến giáp: Khoảng 5% người bệnh có bướu giáp nhân sẽ phát triển thành ung thư tuyến giáp.

Ngoài ra, còn có các bệnh lý tuyến giáp khác như viêm tuyến giáp Hashimoto, suy giáp, cường giáp…

YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA BƯỚU GIÁP NHÂN

Bất kỳ ai cũng có thể bị bướu giáp nhân, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn so với người khác, bao gồm:

- Tiền sử gia đình: Nếu có người thân bị nhân tuyến giáp hoặc các bệnh ung thư tuyến nội tiết khác, nguy cơ mắc bướu giáp nhân sẽ tăng cao.

- Giới tính: Nữ giới có khả năng mắc bướu giáp nhân cao hơn nam giới.

- Độ tuổi: Nguy cơ mắc bướu giáp nhân tăng theo độ tuổi, đặc biệt là ở nữ giới trên 55 tuổi. Bệnh này hiếm gặp ở trẻ em. Hầu hết những người mắc bướu giáp nhân đều có bướu cổ với nốt sần trong nhiều năm, đôi khi tuyến giáp chỉ phình lên một chút, khiến việc chẩn đoán khó khăn.

- Phơi nhiễm phóng xạ: Những người có tiền sử tiếp xúc với phóng xạ, chẳng hạn như qua các xét nghiệm X-quang, CT hoặc phóng xạ, sẽ có nguy cơ mắc bướu giáp nhân cao hơn.

YẾU TỐ TĂNG KHẢ NĂNG UNG THƯ TUYẾN GIÁP

Các yếu tố làm tăng khả năng ung thư tuyến giáp bao gồm:

- Tiền sử gia đình hoặc bản thân từng bị ung thư tuyến giáp: Người có tiền sử mắc ung thư tuyến giáp sẽ có nguy cơ cao hơn.

- Đa polyp tuyến giáp di truyền: Những người có tình trạng di truyền này có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến giáp.

- Ung thư tuyến giáp di truyền: Một số loại ung thư tuyến giáp có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Viêm giáp Hashimoto: Đây là một bệnh tự miễn có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến giáp.

- Bướu giáp đơn nhân: Những trường hợp bướu giáp đơn nhân có thể dễ dàng tiến triển thành ung thư tuyến giáp.

- Các nhân tuyến giáp cứng xâm lấn các cấu trúc lân cận: Những nhân giáp có đặc điểm này có thể có khả năng ác tính cao.

- Tỷ lệ ung thư giáp ở nam cao hơn nữ khi mắc bướu giáp nhân: Mặc dù nữ giới có nguy cơ cao hơn về bướu giáp nhân, nhưng nam giới có tỷ lệ ung thư giáp cao hơn khi mắc bệnh này.

- Độ tuổi dưới 20 hoặc trên 70: Những người ở độ tuổi này có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn.

- Từng tiếp xúc với chất phóng xạ: Những người đã tiếp xúc với chất phóng xạ, ví dụ như trong các điều trị ung thư hoặc qua môi trường, có nguy cơ cao phát triển ung thư tuyến giáp.

BIẾN CHỨNG BƯỚU GIÁP NHÂN

Việc không điều trị kịp thời bướu giáp nhân có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

- Biến chứng tim: Những vấn đề như suy tim, nhịp tim không đều (rung tâm nhĩ) hoặc nhịp tim nhanh có thể xảy ra.

- Biến chứng khác: Bướu giáp nhân có thể làm giảm mật độ chất khoáng trong xương, dẫn đến loãng xương.

- Biến chứng hô hấp: Do áp lực đè lên đường dẫn khí quản hoặc thực quản phía sau tuyến giáp, bệnh nhân có thể gặp khó thở hoặc khó nuốt.

- Bão giáp: Đây là tình trạng khi các triệu chứng cường giáp đột ngột xấu đi, có thể xảy ra đồng thời với nhiễm trùng hoặc căng thẳng. Bão giáp có thể gây ra các triệu chứng như:

- Đau bụng

- Giảm sự tỉnh táo tinh thần

- Sốt

CÁCH PHÒNG BƯỚU GIÁP NHÂN

Dưới đây là những cách phòng tránh bướu giáp nhân:

1. Tự kiểm tra vùng cổ: Thường xuyên kiểm tra vùng cổ bằng cách đứng trước gương, ngửa đầu ra sau và dùng tay sờ vào cổ để phát hiện những khối u bất thường. Việc này có thể giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề về tuyến giáp.

2. Cảnh giác với các dấu hiệu bất thường: Nếu cơ thể xuất hiện những triệu chứng lạ không rõ nguyên nhân như mệt mỏi, tăng cân đột ngột, cơ thể nhạy cảm hơn, khàn tiếng, hoặc khó nuốt, đây có thể là dấu hiệu rối loạn hormone tuyến giáp.

3. Hạn chế tiếp xúc với bức xạ, phóng xạ: Tiếp xúc với bức xạ trong môi trường sống và làm việc có thể dẫn đến biến đổi gen và hình thành tế bào ung thư. Đặc biệt, trẻ em có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến giáp cao hơn khi tiếp xúc với bức xạ. Cần hạn chế tiếp xúc với môi trường có nhiều bức xạ, chẳng hạn như các nhà máy hạt nhân hoặc nơi sản xuất linh kiện điện tử. Khi làm việc trong môi trường này, phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định bảo hộ.

4. Chế độ ăn uống lành mạnh và nghỉ ngơi điều độ: Duy trì chế độ ăn giàu trái cây và rau xanh, ít chất béo, hạn chế đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn. Nên sử dụng muối i-ốt và bổ sung thực phẩm giàu i-ốt như tảo, rong biển, và hải sản. Thực phẩm giàu magie như hạt điều cũng rất tốt cho tuyến giáp. Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh và ngăn ngừa ung thư tuyến giáp.

5. Khám sức khỏe định kỳ: Tầm soát ung thư tuyến giáp định kỳ là cách hiệu quả để phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu. Nếu trong gia đình có tiền sử mắc bệnh này, người bệnh cần thăm khám sức khỏe thường xuyên để bác sĩ có thể phát hiện sớm và đưa ra phác đồ điều trị kịp thời.

6. Tránh xa chất kích thích: Sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư nói chung và ung thư tuyến giáp nói riêng.

Khi nghi ngờ mắc bướu giáp nhân, người bệnh cần đến bệnh viện gần nhất để các bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường thăm khám kịp thời và điều trị. Việc này giúp tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng. Được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ mắc phải các vấn đề nghiêm trọng về tuyến giáp. Liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.