BỆNH HO GÀ Ở TRẺ EM: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

HO GÀ Ở TRẺ EM LÀ GÌ?

Bệnh ho gà (Whooping cough – Pertussis) là một nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi khuẩn gây ra. Bệnh ở trẻ em thường kéo dài với những cơn ho dai dẳng, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây trở ngại cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Đặc biệt, trẻ dưới 6 tuổi chưa tiêm phòng vaccine có nguy cơ bệnh tiến triển nặng, dễ xuất hiện biến chứng và tỷ lệ tử vong cao. Do đó, việc tiêm phòng vaccine ngừa ho gà sớm là rất cần thiết, tuân thủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế.

Theo các chuyên gia, tỷ lệ mắc bệnh ho gà, nhập viện, biến chứng và tử vong ở trẻ giảm đáng kể khi được tiêm đủ các mũi vaccine ngừa bệnh. Tuy nhiên, ngay cả khi đã tiêm vaccine hoặc từng mắc bệnh, trẻ vẫn không có khả năng miễn dịch suốt đời. Vì vậy, tiêm nhắc lại theo định kỳ, thường trong độ tuổi 11 – 12, là cần thiết để duy trì hiệu quả phòng bệnh.

NGUYÊN NHÂN HO GÀ Ở TRẺ EM

Vi khuẩn Bordetella Pertussis là tác nhân gây ra bệnh ho gà ở trẻ em. Đây là loại vi khuẩn gram âm (-), thuộc họ Bordetella, có dạng trực khuẩn nhỏ gọn với hai đầu thon và kích thước rất nhỏ, không có khả năng di động. Vi khuẩn này không tồn tại trong động vật hay môi trường bên ngoài và khó nuôi cấy. Bordetella Pertussis dễ bị tiêu diệt bởi nhiệt độ, ánh sáng mặt trời và dung dịch khử khuẩn, chỉ tồn tại khoảng 1 giờ khi tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố này. Đặc biệt, loại vi khuẩn này phát triển tốt trong môi trường nuôi cấy Bordet-Gengou chứa thạch máu, nơi nó tạo ra các khuẩn lạc điển hình.

TRIỆU CHỨNG HO GÀ Ở TRẺ EM

Triệu chứng của bệnh ho gà có thể thay đổi tùy theo độ tuổi và mức độ miễn dịch của trẻ:

- Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, triệu chứng ho gà có thể biểu hiện khác biệt. Trẻ có thể không ho rõ rệt mà chỉ khụ khụ hoặc thở hổn hển, có khi bị ngưng thở, mặt đỏ hoặc chuyển sang tím hoặc xanh trong vài giây.

- Với trẻ lớn hơn và thanh thiếu niên đã tiêm vaccine, các triệu chứng thường nhẹ hơn.

Triệu chứng của bệnh ho gà diễn tiến qua các giai đoạn với mức độ nghiêm trọng khác nhau:

1. Giai đoạn Catarrhal: Kéo dài từ 1 đến 2 tuần, biểu hiện bằng ho nhẹ và sổ mũi, một số trẻ có thể sốt nhẹ. Cơn ho ngày càng trở nặng theo thời gian.

2. Giai đoạn kịch phát: Kéo dài từ 2 đến 8 tuần, đặc biệt nghiêm trọng trong 2–3 tuần đầu rồi giảm dần. Cơn ho kéo dài, dữ dội, và liên tục khiến trẻ khó thở, da tím tái, và có thể nôn sau cơn ho, nhất là vào ban đêm.

3. Giai đoạn lui bệnh: Kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Ở trẻ từ 5–16 tuổi, bệnh ho gà thường kéo dài trung bình 112 ngày. Triệu chứng ho có thể tái phát hoặc trở nặng khi trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên.

ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ MẮC HO GÀ Ở TRẺ EM

Trẻ em có nguy cơ mắc bệnh ho gà và tỷ lệ tử vong cao hơn nếu thuộc các nhóm sau:

- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi.

- Trẻ chưa được tiêm đủ các mũi vaccine ngừa ho gà.

- Trẻ có các bệnh lý nền như béo phì, hen suyễn, hoặc các bệnh mãn tính khác.

CÁC BIỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN HO GÀ Ở TRẺ EM

Khi trẻ có dấu hiệu mắc bệnh ho gà hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám sớm nhất có thể. Ngoài việc thăm khám lâm sàng và xem xét bệnh sử của trẻ, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm một số xét nghiệm để chẩn đoán chính xác hơn, bao gồm:

- Xét nghiệm dịch hầu họng

- Xét nghiệm máu

- Chụp X-quang ngực

BIẾN CHỨNG HO GÀ Ở TRẺ EM

Khi không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh ho gà ở trẻ em có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như ngừng thở, viêm phổi, sụt cân thứ phát, tăng bạch cầu quá mức, tăng áp động mạch phổi, suy hô hấp, co giật, bệnh lý não, và thậm chí tử vong. Cụ thể:

- Viêm phổi là biến chứng phổ biến nhất của ho gà và có tỷ lệ tử vong cao.

- Co giật xảy ra trong khoảng 1–2% trường hợp, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

- Bệnh lý não do ho gà có tỷ lệ mắc dưới 1%.

- Ho gà có thể làm tăng nguy cơ động kinh ở trẻ, nhưng nguy cơ này vẫn ở mức thấp.

- Đối với trẻ sơ sinh và trẻ dưới 6 tháng tuổi, tỷ lệ tử vong do ho gà là khoảng 1%, trong đó hầu hết các ca tử vong xảy ra ở trẻ dưới 2 tháng tuổi.

PHÒNG NGỪA HO GÀ Ở TRẺ EM

Tiêm vaccine đầy đủ và đúng lịch là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa ho gà cho trẻ. Bên cạnh đó, bố mẹ nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa khác như sau:

- Giữ không gian sống sạch sẽ, thông thoáng, và có ánh sáng mặt trời.

- Vệ sinh đồ dùng cá nhân hàng ngày bằng dung dịch khử khuẩn.

- Tập cho trẻ thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

- Sử dụng khăn giấy che mũi và miệng khi ho, hắt hơi; sau đó, vứt khăn giấy đúng nơi quy định và rửa tay sạch sẽ.

- Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường rau xanh và trái cây tươi trong chế độ ăn của trẻ.

- Hạn chế các thực phẩm không lành mạnh như thức ăn nhanh, đồ chiên rán, nước ngọt, đồ hộp.

- Cho trẻ thăm khám sức khỏe định kỳ.

- Trước khi mang thai, mẹ nên tiêm phòng vaccine theo khuyến cáo của bác sĩ để tăng đề kháng cho trẻ sơ sinh.

- Thực hiện các biện pháp hạn chế tiếp xúc khi có dịch bệnh bùng phát: đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc với người bệnh hoặc người nghi nhiễm bệnh.

HO GÀ Ở TRẺ EM LÂY QUA ĐƯỜNG NÀO?

Ho gà là bệnh dễ lây lan từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc với giọt bắn hoặc dịch tiết từ người bệnh khi ho, hắt hơi hoặc qua tay dính vi khuẩn chạm vào mắt, mũi, miệng.

Bệnh có thời gian ủ bệnh khoảng 7–10 ngày, có thể kéo dài đến 21 ngày trong một số trường hợp. Đây là giai đoạn lây nhiễm cao, thường kéo dài đến khoảng 2 tuần sau khi cơn ho xuất hiện. Trẻ mắc bệnh, dù đã bắt đầu dùng thuốc kháng sinh, vẫn có khả năng lây lan nếu chưa hoàn thành ít nhất 5 ngày điều trị kháng sinh.

Phần lớn các trường hợp mắc bệnh ho gà ở trẻ em nhập viện trong tình trạng bệnh nặng, có tỷ lệ xuất hiện biến chứng và tử vong cao. Do đó, việc tiêm phòng và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa ho gà cho trẻ là vô cùng quan trọng. Nếu nghi ngờ trẻ bị ho gà hoặc có dấu hiệu mắc bệnh, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện để được hỗ trợ điều trị ngay. Đặt lịch khám tại Bệnh Viện Đa Khoa Medic Bình Dương để được tư vấn và kiểm tra cột sống. bạn có thể liên hệ trực tiếp qua số hotline 0915.045.115 hoặc truy cập trang web https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.