TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

Một trong những tình trạng nội khoa thường gặp trong lâm sàng là hội chứng tràn dịch màng phổi. Theo kết quả nghiên cứu, ở Hoa Kỳ có 1,5 triệu người mắc bệnh mỗi năm. Suy tim sung huyết chiếm 500.000 trường hợp, viêm phổi chiếm 300.000 trường hợp, thai nghén 200.000 trường hợp, tắc mạch phổi 150.000 trường hợp, xơ gan cổ trướng 50.000 trường hợp và các nguyên nhân khác dẫn đến tràn dịch phổi.

KHOANG MÀNG PHỔI LÀ GÌ?

Màng phổi bao quanh mỗi lá phổi trong lồng ngực. Một khoang ảo được tạo thành giữa hai lớp màng này được gọi là khoang màng phổi. Khoang này thường chứa một lượng chất lỏng nhỏ vài ml, giúp bề mặt phổi cọ xát vào nhau, điều này khiến phổi giãn nở tốt hơn mỗi nhịp thở.

TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI LÀ GÌ?

Sự tích tụ bất thường của chất lỏng trong khoang màng phổi được gọi là tràn dịch màng phổi, còn được gọi là "ứ nước trong khoang màng phổi". Lượng dịch trong khoang màng phổi thường chỉ khoảng 10–20 ml. Tràn dịch màng phổi là tình huống xảy ra khi lượng dịch trong màng phổi vượt quá mức bình thường. Dấu hiệu chính bao gồm khó thở và tức ngực. Tràn dịch màng phổi được chia thành hai loại chủ yếu: Tràn dịch màng phổi dịch thấm (thường do suy tim, suy thận, suy dinh dưỡng...) và Tràn dịch màng phổi dịch tiết (thường do ung thư, nhiễm khuẩn, lao...).

ĐỐI TƯỢNG DỄ MẮC BỆNH TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI

Đối tượng dễ mắc bệnh tràn dịch màng phổi thường có bệnh lý phổi. Ngoài ra, tràn dịch màng phổi có thể xảy ra ở những người bị bệnh nền như tim, gan hoặc thận. Những người sau đây có nguy cơ cao mắc bệnh tràn dịch màng phổi:

Người có bệnh lý về phổi:

• Ung thư phổi
• Xẹp phổi
• Viêm phổi
• Thuyên tắc phổi (tắc động mạch phổi)
• Lao phổi
• Di căn ung thư từ một cơ quan khác đến màng phổi

Người có bệnh lý về tim, mạch:

• Suy tim
• Viêm màng ngoài tim co thắt
• Phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành
• Người bị suy giảm chức năng, suy giảm miễn dịch
• Thận hư, suy thận
• Xơ gan cổ trướng
• Suy giáp, viêm khớp
• Nhiễm HIV
• Bệnh lý hệ thống ….
• Ký sinh trùng

CÁC TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP

Các biểu hiện lâm sàng của một người bệnh có thể rất khác nhau tuỳ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tràn dịch màng phổi. Có thể có các triệu chứng sau đây:

• Khó thở khi nghỉ ngơi hoặc khi hoạt động gắng sức;
• Đau hoặc tức ngực, đau tăng khi hít thở sâu, khi nói to hoặc cảm giác không thể hít thở sâu
• Ho khan hoặc ho có đờm
• Sốt có hoặc không kèm theo rét run
• Mệt mỏi, ăn uống kém
• Phù chân đối với người tràn dịch màng phổi do suy tim, suy gan, suy thận, suy dinh dưỡng…

NGUYÊN NHÂN GÂY TRÀN DỊCH PHỔI?

Nguyên nhân gây bệnh phổ biến ở Việt Nam bao gồm:

• Lao màng phổi; thường gặp ở người trẻ tuổi khỏe mạnh, có thể có cả lao phổi (ho lao) kèm theo.
• Ung thư phổi: có thể gây tràn dịch do tế bào ung thư xâm lấn vào màng phổi, hoặc do bít tắc lưu thông của dịch màng phổi. Đôi khi là do tế bào ung thư từ nơi khác di căn vào màng phổi.
• Suy tim: xuất hiện ở người bệnh đã có bệnh lý tim mạch trước đây. Tim bị suy không thể bơm tống máu hết, gây ứ máu lại trong phổi, làm cho dịch thoát khỏi mạch máu vào khoang màng phổi.
• Viêm phổi: Phổi bị nhiễm trùng lan ra màng phổi hoặc vị trí phổi tổn thương gần sát màng phổi, gây kích thích màng phổi tăng tiết dịch. Bệnh nhân cần được điều trị đúng, kịp thời, tránh tạo thành ổ mủ, dày dính màng phổi, hạn chế hô hấp thông khí.
• Suy thận mạn, xơ gan cổ trướng…
• Ký sinh trùng
• Do các bệnh hệ thống (Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp…)

Tràn dịch màng phổi cũng có thể xảy ra khi các tế bào ung thư di căn đến màng phổi, gây tắc nghẽn ở mạch phổi, hoặc tích tụ do kết quả của một số phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn như xạ trị hoặc hóa trị.

Một số bệnh ung thư có khả năng gây tràn dịch phổi là:

• Ung thư phổi
• Ung thư vú
• Ung thư buồng trứng
• Ung thư cổ tử cung

BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, hầu hết bệnh nhân sẽ hồi phục trong vòng vài tuần hoặc vài tháng. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng, nguyên nhân gây ra nó và phương pháp điều trị được sử dụng, một số trường hợp tràn dịch màng phổi có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Tràn dịch có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng như:

• Dày dính màng phổi gây hạn chế hô hấp, biến dạng lồng ngực
• Xẹp phổi
• Suy hô hấp
• Chèn ép tim

Các biến chứng này có thể xấu đi và trở nên nghiêm trọng. Bác sĩ sẽ nói với bạn về những lợi ích và rủi ro của quá trình điều trị và quyết định phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Do đó, người bệnh cần được khám và điều trị kịp thời tại các cơ sở, bệnh viện để ngăn ngừa biến chứng.

TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI CÓ THỂ CHỮA TRỊ ĐƯỢC KHÔNG?

Dịch màng phổi sẽ thể hết sau một thời gian điều trị tích cực đối với các trường hợp do suy tim, viêm phổi, viêm tụy cấp, ghép tim, phổi hoặc gan, tắc mạch phổi, bệnh ban đỏ hệ thống, do ure máu cao…Tràn dịch phổi do phẫu thuật nối mạch vành, chấn thương tim hoặc sarcoidosis (bệnh u hạt lành tính) có thể được điều trị trong vòng dưới 2 tháng, nhưng có những trường hợp tiếp tục kéo dài đến 6 tháng.

DỊCH TRÀN MÀNG PHỔI CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Tùy thuộc vào tình huống. Mức độ nguy hiểm của bệnh tràn dịch màng phổi sẽ phụ thuộc vào các yếu tố sau:

Trong trường hợp nguyên nhân là ung thư, việc điều trị sẽ rất khó khăn vì dịch thường tái phát nhanh ngay cả khi đã chọc hút tích cực.

Khi có quá nhiều dịch trong phổi, nó sẽ ảnh hưởng đáng kể đến việc giãn nở, hô hấp và đè ép phổi. Điều này cản trở quá trình bơm máu của tim và gây thiếu oxy toàn cơ thể.

Bệnh có thể gây ra một số di chứng, chẳng hạn như viêm màng phổi dày, viêm mủ màng phổi và vôi hóa màng phổi. Khả năng hô hấp của người bệnh đều bị ảnh hưởng bởi các di chứng này.

Bệnh có hiệu quả cao hơn nếu được phát hiện sớm. Bạn không nên chủ quan và đến các cơ sở y tế ngay khi có các dấu hiệu của bệnh tật.

TRÀN DỊCH PHỔI NÊN ĂN UỐNG THẾ NÀO?

Người bệnh nên duy trì một chế độ ăn uống hợp lý sau khi điều trị vì bệnh có thể diễn tiến nhanh và gây ra những biến chứng nguy hiểm. Người bệnh nên chỉ ăn những thức ăn sống chưa qua chế biến như cá sống hoặc gỏi sống. Ngoài ra, một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh hơn sau điều trị:

• Ăn nhiều rau củ quả tươi: Đây là các loại thực phẩm bổ sung chất xơ và vitamin cần thiết cho cơ thể, chống lại bệnh tật. Chế độ ăn cần thay đổi đa dạng nhiều loại rau xanh khác nhau;
• Thịt: Người bệnh nên ăn thịt với lượng vừa phải, đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, tránh ăn nhiều thịt mỡ, nên ăn các loại thịt gia cầm;
• Trái cây: Cần bổ sung trái cây trong chế độ ăn hàng ngày bởi trái cây giúp bổ sung nhiều vitamin cần thiết cho cơ thể;
• Uống đủ nước;
• Tránh rượu, bia, thuốc lá;
• Tránh ăn quá mặn.

Các dấu hiệu bệnh như khó thở, đau ngực nên được phát hiện sớm. Bệnh nhân không nên chủ quan mà nên đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm. Tại Bệnh viện Đa khoa Medic Bình Dương với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, cùng trang thiết bị y tế hiện đại sẽ mang đến cho bạn những liệu pháp an toàn, hạn chế xâm lấn, hiệu quả tối đa trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về phổi. Để đặt lịch thăm khám và điều trị, liên hệ qua số hotline: 0915.045.115 hoặc truy cập website https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.