TẠI SAO HEN SUYỄN Ở TRẺ EM NGUY HIỂM? NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ

HEN SUYỄN Ở TRẺ EM LÀ GÌ?

Đây là một bệnh viêm mãn tính của đường thở. Tình trạng viêm này làm cho đường thở trở nên rất nhạy cảm với các chất kích thích khác nhau. Khi tiếp xúc với các chất kích thích này, đường thở (chủ yếu là phế quản) sẽ phù nề, co thắt, chứa đầy chất nhầy nên bị tắc nghẽn khiến cho bệnh nhân có cơn ho, khò khè, khó thở. Những triệu chứng này có tác động tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng sống của trẻ. Bệnh hen suyễn phổ biến hơn ở trẻ em ở nhiều quốc gia và ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi.

Tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hen cũng cao gấp đôi người lớn (10% so với 5%). Thế nhưng, trên thực tế, việc chẩn đoán hen ở trẻ em lắm khi bị chậm trễ, nhất là ở trẻ dưới 2 tuổi. Điều này tất yếu đã hạn chế hiệu quả điều trị: trẻ thường xuyên bị lên cơn, phải nhập viện, thậm chí có thể tử vong.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH HEN SUYỄN Ở TRẺ EM

Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh hen suyễn ở trẻ em hiện vẫn chưa được xác định. Theo một số nghiên cứu, yếu tố di truyền có thể gây ra hen suyễn. Tuy nhiên, các nguyên nhân khác như môi trường, nhiễm trùng hoặc các phơi nhiễm khác cũng có thể gây ra bệnh.

• Ở trẻ em, có nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn, thậm chí có thể khiến bệnh trở nên nặng hơn, như:
• Di truyền: Bệnh hen suyễn có thể di truyền đến con cái. Sự hình thành hệ miễn dịch trong những năm đầu đời ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ miễn dịch, giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ em.
• Giới tính: Ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn của bé gái có nhiều triệu chứng hen suyễn hơn bé trai.
• Cơ địa dị ứng: Trẻ em có thể bị dị ứng với một tác nhân, có thể là dị ứng thực phẩm, chàm hoặc dị ứng mũi.
• Tiếp xúc thường xuyên với các chất gây ô nhiễm: khói bụi, đặc biệt là khói thuốc lá (hút thuốc lá thụ động), có thể xuất hiện trước hoặc sau khi sinh.
• Trẻ em gặp phải một số vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như sinh non, cân nặng khi sinh thấp, thừa cân, suy dinh dưỡng, mắc bệnh đường hô hấp, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và các bệnh khác.

Hen suyễn không phải là một bệnh lý do virus hoặc vi khuẩn gây ra, vì vậy nó không thể lây truyền từ người này sang người khác.

DẤU HIỆU HEN SUYỄN Ở TRẺ NHỎ

Trước khi trẻ được 5 tuổi, phần lớn trẻ bị hen suyễn không có triệu chứng. Triệu chứng điển hình của hen suyễn bao gồm ho, khò khè, thở nhanh và nặng ngực. Các triệu chứng này có thể khác nhau về thời gian và cường độ ở mỗi trẻ. Chúng thường nặng lên vào ban đêm hoặc khi trẻ mới ngủ dậy sáng sớm.

Ở trẻ em, triệu chứng bệnh hen suyễn có thể xuất hiện đột ngột khi chúng cười to, tiếp xúc với các dị nguyên như mạt nhà, lông thú cưng, phấn hoa hoặc không khí lạnh. Khi trẻ bị hen suyễn mắc phải các bệnh đường hô hấp khác, nhiễm virus (ví dụ: cúm, RSV...) triệu chứng của họ trở nên nghiêm trọng hơn.

YẾU TỐ TĂNG KÍCH HOẠT CƠN HEN SUYỄN Ở TRẺ EM

Một số trường hợp xảy ra cơn hen ngay sau khi tiếp xúc với tác nhân gây hen. Điều này khiến việc xác định tác nhân kích hoạt hoạt để phòng ngừa sau này trở nên khó khăn. Yếu tố gây cơn hen có thể khác nhau tùy từng trẻ bao gồm:

• Nhiễm virus, có thể là virus cảm lạnh thông thường.
• Tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, khói xe…
• Hít phải mạt bụi, lông thú cưng, phấn hoa hay nấm mốc.
• Hoạt động thể chất quá sức.
• Không khí trở nên lạnh và khô hơn.

CÁC LOẠI HEN SUYỄN Ở TRẺ EM

Các triệu chứng của hen suyễn ở trẻ em được chia thành ba loại:

• Khò khè khởi phát do virus (khò khè gián đoạn): Cơn hen xuất hiện theo từng đợt riêng biệt và thường do virus gây viêm đường hô hấp trên. Trẻ thường không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào ngoại trừ đợt hen.
• Khò khè khởi phát do vận động: Khi trẻ hoạt động thể lực, họ sẽ bị hen. Đến thời điểm hiện tại, trẻ hoàn toàn khỏe mạnh và không có bất kỳ triệu chứng nào.
• Có nhiều yếu tố có thể gây khò khè: Có nhiều yếu tố có thể gây ra cơn hen, chẳng hạn như thời tiết thay đổi, vận động, nhiễm virus và dị nguyên. Trẻ em có cơ địa dị ứng thường mắc bệnh này. Giữa các đợt hen, các triệu chứng của hen suyễn có thể xuất hiện.

HEN SUYỄN Ở TRẺ EM CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Khi trẻ bị suyễn, các triệu chứng của nó xuất hiện đột ngột và nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng. Phụ huynh nên đưa con mình đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu trẻ có các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm sau: ho dữ dội, khó thở nghiêm trọng, xanh xao mặt, môi hoặc móng tay.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ BIẾT ĐƯỢC TRẺ MẮC BỆNH HEN ?

Chẩn đoán thường dễ dàng khi trẻ đang lên cơn: trẻ ho, có cảm giác nặng ngực, thở khò khè, khó thở (thở nhanh, thở co kéo lồng ngực, co kéo cơ vùng cổ, cánh mũi phập phồng,…). Tuy nhiên, không phải lúc nào việc chẩn đoán cũng dễ dàng.

Cần nghi ngờ trẻ mắc bệnh hen khi trẻ bị ho tái đi tái laị nhiều lần (đặc biệt là ho về đêm), khò khè, khó thở xuất hiện hay nặng hơn khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố khởi phát (khi thay đổi thời tiết, khi trẻ gắng sức, hay khi ăn “trúng” một thức ăn nào đó,...). Nếu như khò khè, khó thở là những gợi ý khá điển hình, thì triệu chứng ho tái đi tái lại là triệu chứng khá đặc biệt và thường bị bỏ sót. Tuy nhiên, có khi trẻ mắc bệnh hen chỉ biểu hiện bằng những cơn ho về đêm (lắm khi nhiều đến mức làm trẻ không thể ngủ được) mà không hề có triệu chứng gợi ý nào khác và ban ngày trẻ lại hoàn toàn bình thường. Một số nhà chuyên môn thường gọi đây là “hen dạng ho” – một thể khá đặc biệt của bệnh và thường bị bỏ sót.Trong trường hợp này, trẻ cần được đưa đến khám chuyên khoa hô hấp để có thể được chẩn đoán phù hợp.

Ở trẻ dưới 2 tuổi, cần nghĩ đến hen khi trẻ bị khò khè tái phát ít nhất 3 lần ngay cả khi trong gia đình không có ai bị hen, dị ứng. 

BIẾN CHỨNG BỆNH HEN SUYỄN Ở TRẺ EM

Cơn hen có thể xuất hiện thường xuyên và ngày càng nghiêm trọng hơn nếu bệnh hen suyễn ở trẻ em không được kiểm soát tốt. Điều này làm suy giảm chức năng phổi vĩnh viễn và tổn thương đáng kể đến đường hô hấp. Trẻ em có thể phải nhập viện để điều trị và chăm sóc kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng sống và học tập.

BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA HEN Ở TRẺ EM

Mặc dù hiện vẫn chưa có phương pháp phòng ngừa hoàn toàn cho bệnh hen suyễn ở trẻ em, nhưng phụ huynh vẫn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa cho con mình. Điều này có thể giúp trẻ ít bị hen suyễn hơn. Phòng ngừa bệnh hen suyễn ở trẻ em bao gồm:

Tránh những nguyên nhân có thể làm khởi phát cơn hen:

• Không để thú vật (chó, mèo,…) trong nhà, diệt gián.
• Không hút thuốc lá trong nhà và ở nơi gần trẻ.
• Không để những chất nặng mùi trong nhà.
• Tránh dùng các loại thuốc xịt như nước hoa xịt phòng , thuốc xịt muỗi, côn trùng.
• Tránh nhang khói
• Nơi ngủ của trẻ: cần được dọn dẹp sạch sẽ, ngăn nắp, không nên trải thảm. Thường xuyên giặt khăn trải giường và chăn mền bằng nước nóng, phơi khô ngoài nắng. Không nên cho trẻ chơi thú nhồi bông cũng như không cho thú vật vào nơi trẻ ngủ.Dùng cửa sổ (đóng hay mở) để duy trì không khí sạch và trong lành
• Sử dụng thuốc phòng ngừa lâu dài

CẦN LÀM GÌ KHI TRẺ LÊN CƠN HEN ?

Cần nhận biết sớm các dấu hiệu cho biết một cơn hen đang đến: ho, khò khè, nặng ngực, khó thở, thức giấc về đêm.

Trong trường hợp này nếu đã được thầy thuốc hướng dẫn, cần cho trẻ dùng thuốc cắt cơn tác dụng nhanh (dưới dạng hít hay xông).

KHI NÀO NÊN ĐƯA TRẺ BỊ HEN ĐẾN CƠ SỞ Y TẾ?

Phụ huynh nên đưa con mình đến bệnh viện để bác sĩ khám và hướng dẫn điều trị phù hợp nếu họ nhận thấy các dấu hiệu của hen suyễn hoặc nghi ngờ bị hen suyễn. Phụ huynh của trẻ bị hen suyễn nên thông báo với bác sĩ điều trị nếu các triệu chứng không được điều trị tốt.

Ngoài ra, phụ huynh nên nhanh chóng đưa con mình đến bệnh viện để được hỗ trợ nếu chúng gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, nói chuyện, ngủ hoặc hô hấp.

Phụ huynh nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh cho trẻ ngay từ khi có kế hoạch mang thai. Nếu nghi ngờ trẻ có bị hen suyễn, cần đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám và có phương hướng kiểm soát phù hợp. Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, liên hệ qua số hotline: 0915.045.115 hoặc truy cập website https://medicbinhduong.vn/ để được tư vấn.